SLEUTEL NAAR VERLEDEN - Oud-Veendammer Jan Siepel heeft dinsdagmorgen een speciaal stuk handgereedschap voor gebruik bij stoommachines aan STAR-vrijwilliger Theo Mooijman overgedragen. Jan is 73 jaar en hij heeft het 'fetuut' 35 jaar in zijn bezit gehad, en al die tijd goed bewaard. Hij heeft het geschonken om te voorkomen dat het verloren gaat.
Na de stoomperiode is er veel verloren gegaan, niet alleen de machines maar ook aanverwante zaken als gereedschappen. Het stuk gereedschap is van een kennis geweest die het bij zijn stoomwals in gebruik had. De stoomwals was van 1938 en is al lang uit de tijd geraakt. Hoe oud de sleutel is kan Jan niet zeggen, maar hij denkt dat het stuk gereedschap uit dezelfde periode is. Hij had aan het museum van de STAR gedacht zodat het aan het publiek kan worden getoond en niet verloren gaat.
Het is Jan niet geheel duidelijk waar de sleutel precies voor heeft gediend. Zijn vermoeden is dat het werd gebruikt bij het tot stand brengen van de koppeling tussen de wagons onderling en tussen het locomotief. De sleutel had een combifunctie. Soms werden de koppelingen ook even aangetikt wanneer het niet goed vastzat. Jan heeft de sleutel altijd gekscherend zijn stoomhamer genoemd.
Dit gereedschap werd voor heel veel dingen dat met stoom te maken had gebruikt, verteld Jan. Zodoende was het vroeger als handgereedschap ook bij de stoomwals in gebruik.
Jan Siepel is in Ommelanderwijk geboren en tot aan zijn verhuizing naar Ruinen op zijn 30ste heeft hij in Ommelanderwijk gewoond. Door zijn werk bij het voormalige installatiebedrijf Uildriks aan het Beneden Westerdiep was Jan veel met stoommachines voor productiewerk in aanraking gekomen, zoals in een fabriek waar op stoom metaalpersingen werden gemaakt.
Er moesten veiligheden worden ingebouwd dat ook tekens weer door het Stoomwezen gekeurd moest worden. Voor het berekenen van een veilige stoomdruk was een bepaalde formule benodigd. En die formule vond Jan in een stoomboek van Econosto weer terug. Econosto is een nog steeds bestaande firma dat onder andere afsluiters en voetpedalen voor zware stoommachines produceerde. Deze onderdelen werden ook door installatiebedrijf Uildriks geïnstalleerd. Het waren onderdelen die onder andere in stoomlocs werden toegepast. Het aardige is dat Jan met de 'stoomsleutel' ook het boekje van Econosto aan Theo Mooijman heeft overhandigd.
Theo Mooijman is ruim 14 jaar vrijwilliger bij de STAR. Hij verkoopt kaartjes in het STAR station in Veendam. En af en toe is hij als conducteur met de trein mee. Theo is al van jongs af aan een liefhebber van treinen. In Den Haag was zijn geboorteplek op twee minuten lopen van de tramremise. Er kwamen 6 tramlijnen samen, en hij zat heel vaak naar het tramverkeer te kijken. Het boeide hem ook omdat er zoveel bij omheen kwam kijken. Er was heel veel levendigheid, want er was nog veel personeel bij benodigd. En ook het geluid zoals van de rangeerbewegingen droeg bij aan de sfeer. Alles piepte en knarste toen.
Theo draagt de 'stoomsleutel' met het boekje aan de STAR over voor het museum in Stadskanaal. Het gaat morgenmiddag met de stoomtrein mee. Misschien kan het als specifiek stuk gereedschap, met goedvinden van Jan Siepel, zelfs wel een functie in de werkplaats krijgen. Maar aan de deskundigen om dat te beoordelen, aldus Mooijman.
