ZWANEN RINGEN - Voor Trijnie was het afgelopen zaterdag een heel bijzondere dag. Ze mocht samen met haar dochter Wendy mee met Avifauna Groningen om de zwanen in de regio te gaan ringen. Van 10 tot 21 uur zijn ze mee op pad geweest naar de verschillende locaties. Het was wel een vermoeiende dag, maar ze heeft het fantastisch gevonden. Tegen 22 uur was Trijnie, ietswat gehavend door schrammen van bramenstruiken, weer thuis.

De eerste zwanenfamilie was die bij de Wildervanckhal. Deze zwanen waren met hun vijf jongen zeer handtam geworden omdat ze vaak gevoerd worden. En was het voor de zes vrijwilligers van Avifauna niet zo moeilijk om ze te gaan ringen.

Trijnie vertelde dat aangenomen wordt dat dit de zwanenfamilie kan zijn van de Westerhave, waar we u eerder over hadden bericht. Om dit uit te zoeken wordt ook gebruik gemaakt van het doel van het ringen. Er kan worden uitgezocht of dit ook inderdaad zo is. Dit is met name dan ook mogelijk omdat Trijnie foto's van deze zwanen had gemaakt waarop ook de ringnummers. Deze foto's zijn ingestuurd en bericht krijgt ze er nog over.

Ook is er nog het vermoeden dat het een zwanenfamilie aan het Beneden Westerdiep kan zijn. Hier zijn namelijk zes jongen bij en de zwanen van Westerhave hadden één van de zeven verloren. Zwanen kunnen ook lange afstanden afleggen, maar er moet wel worden opgemerkt dat het kanaal daar erg geïsoleerd is. Daarbij vertelde Trijnie dat opgemerkt was dat het mannetje bij de Wildervanckhal gekortwiekt was.

Kortwieken wordt gedaan om een koppeltje zwanen in een vijver te houden voor de sier. Zo ontneem je ze voor een groot deel ook hun vrijheid en ze sprak haar afkeer erover uit. Gelukkig was het was de enigste zwaan waar dit werd waargenomen.

De zwanen in het Beneden Westerdiep konden niet geringd worden. Het vrouwtje was erg argwanend en riep haar jongen het water in. Dat wordt later weer geprobeerd en dan mag Trijnie ook weer mee. Wel hebben de mensen van Avifauna de ringen van de ouders kunnen aflezen. Ook deze ringnummers worden gecontroleerd.

Er wordt wel gezegd dat je erg voor de vleugels moet oppassen als zwanen erg boos worden, maar dat is haar meegevallen. Het is ook een kwestie van techniek van het vasthouden.

Toen ze de vangmethode met de vangstok zag gebeuren leek het haar grof en het is ook geen mooi gezicht. Maar ze vertelde dat de zwanen er niets aan over houden. En dat ze er zelf even door moest. Op een gegeven moment mocht ze zelf met een vangstok een zwaan uit het water halen.

Er zijn zes verschillende locaties bezocht. In Wildervanksterdallen waren drie families, in Kielwindeweer was het achter een boerderij, ze zijn aan de Kielsterachterweg geweest en in Wildervank en Veendam. In totaal zijn er 24 jongen en 4 volwassen zwanen geringd.

Volgend jaar mag Trijnie ook weer mee. Indien dit dan tenminste nog mogelijk is. De ringen zijn tamelijk kostbaar en er wordt 1500 euro subsidie voor verstrekt. Het is nog onzeker of dit in 2013 nog zal zijn. Voor de mensen van Avifauna is het vrijwilligerswerk waar ze hun vrije dagen voor opnemen. Niet in alle provincies wordt er geringd. In Drenthe doen ze het niet, terwijl het ook in Friesland gedaan wordt.

De gegevens worden in een database opgenomen om te kunnen achterhalen uit welk familie ze komen, hoeveel nesten er zijn geweest en waar ze zich hebben opgehouden. Het geslacht, de vleugelwijdtes en het gewicht wordt geregistreerd.

Zoals u op deze site hebt kunnen lezen is er onbegrip en verontwaardiging geweest over het schoonmaken van de vijvers in Wildervank bij en om de Westerhave tijdens de aanwezigheid van de zwanen met hun jongen.

Jan Beekman van de Avifauna was dit al wel verteld, en zo was ook het contact met Trijnie ontstaan. Jan begrijpt de praktische overwegingen om het te doen, maar hij noemde het niet het goeie moment om de vijvers uit te maaien. Voor het broedseizoen is er wel de richtlijn van 15 mei tot 15 juli. De wet zegt dat het pas mag op het moment dat de nesten echt uitgevlogen zijn.

Naar de letter van de wet is het, wanneer het nest door de zwanenkuikens verlaten zijn, ook geen overtreding meer om de vijvers te gaan maaien. Tenzij je aantoonbaar kunt maken dat de jongen dood gaan doordat de vijver leeg gemaaid is, wat sowieso lastig is.

Hoewel de vijvers er na de werkzaamheden er visueel wel schoon erbij lagen heeft een beheerder van de gemeente gezegd dat er altijd voor 50 procent leeggehaald wordt. Jan was dit niet ter ore gekomen en had anders begrepen. Hij reageerde wel met hoe dit bedoeld wordt. Wanneer er 50 procent in de diepte wordt gemaaid wordt het blad weggehaald dat als voedsel kan dienen, aan de stengels hebben ze niets.     

Het maaien op zich hoeft ook geen probleem te zijn. Maar Jan vind toch dat het tijdstip ongelukkig is geweest. Het was een combinatieprobleem.

Het probleem was ook dat de betreffende vijvers nogal steile kanten hebben. Ze zijn beschoeid waardoor zwanenkuikens er niet uit kunnen komen. Volgens Jan Beekman zou de gemeente er voor kunnen zorgen dat er trapjes komen, zodat ze gemakkelijk van de ene vijver naar de andere kunnen. Van Trijnie had Jan gehoord dat een aanwonende bij de vijver dit op eigen initiatief had gedaan.

Uit de woorden van Jan Beekman is op te maken dat er dus meer tijd had moeten worden gegund. En naar Trijnie haar opinie hadden ze daar ook hun rust en hun veiligheid.

Trijnie vertelde dat ze na het moment van de verstoring de zwanen op de weg had gesignaleerd en was het mannetje mogelijk op zoek naar het verdwenen jong. De hele familie bevond zich midden op de weg. Door ze te roepen was het haar gelukt ze weer in de vijver te krijgen.

Als tweede gaf Jan Beekman aan: "als je nou vijvers uitmaait doe dit dan het liefst in september". Hij had wel eens gehoord dat een gemeente hier zelf geen invloed op kan hebben, maar met de aannemer moet hier een afspraak over gemaakt kunnen worden. In de aanbesteding en in het bestek moet dit door de gemeente zelf kunnen worden vastgelegd. En dan ook in het ene jaar de ene vijver en in het volgende jaar de andere vijver. Zodat er altijd een vijver is waar voldoende voedsel inzit. Jan Beekman zou dit als de oplossing zien.

Natuurlijk zijn er ook nog de natuurlijke omstandigheden dat er jonge zwanen zijn die het niet kunnen redden. Het kan zelfs voorkomen dat de ouders ze allemaal verliezen. Kou en nat weer kunnen van invloed zijn, en er zijn de natuurlijke vijanden zoals reigers en snoeken, die wel eens een heel jong zwanenkuiken willen verschalken. Het hoort bij de natuur, maar onnodige verstoring door ingrijpen van de mens moet zoveel mogelijk worden voorkomen.

Jan Beekman vind ook wel dat de gemeente zelf een voorbeeldfunctie heeft om er goed mee om te gaan.

Zwanen keren vaak terug op de plaats waar ze eerder een nest hebben gehad. Trijnie heeft een stille hoop dat de bewoners van Westerhave, waar ze werkzaam is, weer kunnen gaan genieten van de sieraden dat zwanen zijn op het water. Wie weet wordt het dan weer beschuit met muisjes dat ze uitdeeld, met gemengde kleurtjes. En ze verzekerde dat ze wat de gemeente betreft het scherp in de gaten zal houden.