Tekst Hans van Noort

Klokken en tijd hebben iets met elkaar gemeen. Nou ja iets… 
Helemaal zelf klokken ontwerpen en maken heeft ook iets met tijd. Je moet er veel van hebben. Toch neemt deze man alle tijd om over zijn passie en liefde voor alles wat met klokken te maken heeft te vertellen en hoe. We hebben het over Willy Kampinga uit Ommelanderwijk. Kom je wel eens in de foyer van ons cultuur- en congrescentrum vanBeresteyn? Dan weet je altijd hoe laat het is. Links van de ingang hangt op de pilaar een balance clock van Willy. Die heeft hij ontworpen en gemaakt. Het is niet zomaar een klok, neen, hoe je hem ook draait of keert altijd gaat deze terug in zijn oorspronkelijke uitgangspunt én geeft hij de juiste tijd aan. Een (uit)vinding van deze gedreven persoon.

Willy Kampinga
Als Veendammer van geboorte gaat Willy na de lagere school naar de technische school, waar hij de afdeling elektrotechniek doet. Vervolgens gaat hij naar Stadskanaal en doorloopt de 2-jarige bedrijfsschool van Philips, de JNO – jongeren nijverheids onderwijs. “De opleiding is Spartaans, maar wat heb ik daar veel geleerd,” memoreert Willy. “We begonnen met z’n twaalven en er bleven er uiteindelijk slechts 6 over, die hun eindexamen haalden. We kregen veel praktijk - fijn metaal - waar ik nog dagelijks veel plezier van heb.” Dan is het tijd voor de dienstplicht. Een goede baan bij Philips neemt hij daarna niet aan. Hij gaat in de 3 noordelijke provincies tandartsen bezoeken om reparaties uit te voeren aan de fijne apparatuur met veel elektronica die in de meeste behandelkamers aanwezig is. Veelal moet dat in de avonduren gebeuren, maar… dan zit Willy op school. Hij volgt opleidingen wis- en natuurkunde op HBO-niveau. Hij krijgt les van natuurkundige Sybren Otter die hem vraagt om zijn amanuensis te worden op de Rijks HBS te Groningen. Aldus geschiedde. Hij haalt zijn onderwijsbevoegdheid en gaat weer verder met studeren. Wiskunde in Groningen en scheikunde in Leeuwarden, hoewel het praktische gedeelte in een Gronings laboratorium plaats vindt. Ook gaat hij voor informatica en robotica naar Windesheim in Zwolle. Hij is intussen wiskunde/natuurkunde docent geworden aan het Aletta Jacobs College in Hoogezand. In 2008 gaat hij met de VUT.
Maar die klokken dan?

Klokken
“Ja, dat is een lang verhaal. De vader van een vriendje op de lagere school repareerde altijd klokken. Dat vond ik prachtig. Zelf ben ik toen klokken gaan verzamelen. Het liefst had ik ze waar iets aan mankeerde. Dan kon ik het zo maken dat ze weer liepen. In het begin van ons huwelijk kwam er een opkoper en die heeft alles opgekocht. Ja, wat wil je. Net getrouwd en de centjes konden we wel gebruiken. Dan is het een tijdje rustig aan het front. Doch, de liefde voor klokken bleef onderhuids natuurlijk wel doorwoekeren. Toen ik ongeveer 45 jaar was, kwam ik in contact met de heer Hamer uit Vlagtwedde. Eerst was deze erg terughoudend. Toen eenmaal het ijs gebroken was, kropen we samen op onze knieën over de grond om te zien hoe een door Hamer gemaakte klok opgebouwd was. De heer Hamer was toen de tachtig gepasseerd!” Hij bouwde replica’s van de Ruempol klokken van het type dat hiernaast is afgebeeld. Willy heeft in het begin ook replica’s gemaakt, maar ging al spoedig over tot het zelf ontwerpen. In 1993 zet hij een eigen bedrijfje op; dit naar aanleiding van een vraag/opdracht van een binnenhuisarchitect. Voor een woningbouwvereniging in St. Annaparochie ontwerpt hij een klok met de afbeelding van de provincie Friesland met de eilanden. Het centrale punt is het dorp. De klok heeft maar liefst een doorsnede van Ø 1,60m en is volledig elektronisch. In hetzelfde jaar vindt hij de piramideklok uit. Een klok met daarin een luidsprekertje en tijdwaarneming met de functies als een modern telefoon/antwoordapparaat! Voor zijn werkgever het Aletta Jacobs College ontwerpt hij een klok met de provincie Groningen én Hoogezand als centraal punt. Alle tijdselementen zitten erin, van schoolbel tot zoemer bij het wisselen van de lessen. Deze klok heeft een doorsnede van wel 2 meter! Dan is het 1995. Ontwerper/kunstenaar Willy vindt de balance clock uit, heel minimalistisch. Het uurwerk volgt de tijd altijd!

Voor een bedrijf uit Utrecht maakt hij tijdwaarnemingsklokken die de hele wereld overgaan. Op veel auto- c.q. motorraces circuits zijn ze te vinden!
In april 2005 krijgt hij een bijzondere opdracht. “Kun je een klok maken met een astrolabium?” Daar heeft Willy géén ervaring mee, maar het is wel een nieuwe uitdaging voor hem. Hij schaft zich een computergestuurde sterrenkijker aan en verdiept zich in de astronomie. In augustus van hetzelfde jaar is het prototype klaar. Hij heeft er ook een eeuwigdurende kalender in gebouwd. Alles laat hij controleren door een befaamde astronoom met als resultaat: alles klopt. Een astrolabium is 2-dimensionale weergave van de sterrenhemel waarop je de stand van zon, maan en sterren af kunt lezen.
Bovendien kun je allerlei berekeningen doen omtrent tijd en positie van de zon en de sterren (bron: Wikipedia).

Astroklok
Willy Kampinga krijgt de smaak te pakken en bouwt een grote astroclock. In dit meesterwerk komt alle kennis en kunde van Willy samen, en dat is veel. In zijn eigen werkplaats/atelier staan computergestuurde machines die de fijnste radertjes kunnen maken. Voor deze klok zijn al meer dan 80 radertjes nodig, allemaal met een andere doorsnede en verschillende aantallen en grootte van tanden én allemaal zelf gemaakt veelal van messing. Het gehele proces van idee, berekenen en nog eens berekenen en tekenen, alle onderdelen zelf maken heeft een tijdsinvestering gekost van rond de 7 jaar! Het sensationele kunstwerk is te bewonderen in het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium te Franeker. Het staat in een grote glazen kast, ca. 2 m hoog, waar je niet meer bij kunt. Normaal moet je de gewichten van een klok om de zoveel tijd “optrekken.” In deze klok gaat het automatisch. Bovendien corrigeert hij zelf de tijd.

Momenteel bouwt en ontwikkelt Willy een 3D planetarium. Dit is echt uniek in de wereld. Deze kan o.a. gebruikt worden voor onderwijsdoeleinden om leerlingen en studenten de werking van ons zonnestelsel visueel uit te leggen. Ook werkt hij aan een analoge zonnewijzer in een glazenstolp voor in de tuin. Hij zit nog vol ideeën.

Wij wensen uitvinder Willy Kampinga veel succes toe voor de toekomst.

Meer informatie: www.wkdesign.nl