Oud Veendam

Kerklaan of Kerkstraat - deel 1



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


In elke stad, dorp of plaats vind je wel één of meerdere straten waar iedere bewoner je zo naar toe kans turen. Meestal is dit een straat in het oude centrum. Een straat die van oudsher het centrum vormde en waaromheen zicht de steden, dorpen en plaatsen zich in de loop van de decennia hebben gevormd. Zo ook in Veendam. De oudste dwarslaan tussen het Ooster- en westerdiep wordt gevormd door de Kerkstraat vroeger Kerklaan geheten. Hier werd in 1162 strategisch de hervormde kerk geopend daar de laan gelegen was tussen twee economische centra te weten het Beneden Verlaat in het Noorden en het Midden Verlaat in het zuiden. De Kerklaan was in de eerste eeuwen niet meet dan een onverharde boeren laan met een gemengd beeld qua bebouwing en gebruik. Dit veranderde in de tweede helft van de 19de eeuw toen de Kerklaan aan belangrijkheid toenam. Oude woninkjes en boerderijtje werden afgebroken en vervangen door grote woon- winkelpanden. De Kerklaan kende een voorspoedige economische bloei. Monumentale panden verrezen en de laan kreeg een rijke uitstraling. Notabelen en burgers met aanzien woonden oa. in de Kerkklaan. Bij de burgers kreeg de laan een belangrijke sociale functie. 's Avonds flaneerden jongeren door de straat om daar hun toekomstige geliefde te treffen. Volgende week vervolg

Hier een foto van de belangrijkste winkelstraat, de Kerk-straat. Bij veel ouderen is deze straat beter bekend onder de naam Kerklaan. Deze laan vormde de middelste verbinding tussen het Bocht Oosterdiep en het Beneden Westerdiep. De laan kreeg pas aan het eind van de negentiende eeuw zijn status als winkelstraat en de meeste grote winkelpanden, die hier staan en stonden, dateren van rond de eeuwwisseling. Deze foto geeft de situatie weer halverwege de jaren veertig.

Een foto van ± 1915. De Kerklaan was toen deels winkel- en deels woonstraat. Het tweede huis met de monumentale ingang behoorde toe aan de bekende arts, dokter Brongers, naar wie later een straat in Veendam vernoemd is. De auto in het midden van de foto is de eerste vrachtauto die in Veendam rondreed. Deze auto was door een aantal zakenlieden aangeschaft en fungeerde als bodewagen.

De Kerkstraat rond de eeuwwisseling. Veel van het transportverkeer vond nog plaats met handkarren zoals er een aantal op de foto te zien zijn. Het witte pand aan de linkerzijde tussen de twee donkere gebouwen was van de drukkerij De Lange. Het is deze man die een enorme hoeveelheid aan boeken, ansichtkaarten en ander beeldmateriaal heeft uitgegeven. Het is voor een groot gedeelte aan deze man te danken dat we heden ten dage kunnen genieten van deze oude foto's die een beeld geven van het Veendam van weleer.

Met deze foto lopen we iets verder de Kerkstraat in en zien duidelijk de monumentale entree van het huis van dr. Brongers Het karakteristieke torentje dat u links in het midden ziet heeft tientallen jaren het straatbeeld bepaald. Het is helaas afgebroken. De straat is reeds verhard want ook de kerkstraat was tot het begin van de 20e eeuw niet meer dan een zandweg.

Op deze foto de situatie van de kerkstraat in de jaren zestig. De laan van vroeger heeft zich ontwikkeld tot een volwaardige winkelstaat. Het tweede winkelpand van Modderman behoorde met zijn monumentale voorgevel tot de mooiste die er in de kerkstraat hebben gestaan. Het blijft dan tot op heden onbegrijpelijk en onvergefelijk dat de gemeente hier ooit een sloopvergunning vooraf heeft kunnen geven. Het is waarschijnlijk weer het grote geld wat de doorslag heeft gegeven.

Een foto daterend uit de eind jaren twintig. Aan de rechterzijde de voormalige leeszaal. Dit grote complex herbergde ooit de zeevaartschool en de Hoogere Burgerschool. De prachtige rij bomen hebben geen lang bestaan gehad en waren reeds voor de oorlog weer verdwenen. Ook toen was men niet altijd even zuinig op de bomen in de gemeente Veendam.

In het pand op de hoek zullen vele ouderen onder ons hun eerste afspraakje hebben gehad. Eens was hier de Eerste Veendammer Bioscoop gevestigd en in een tijd waarin er nog geen televisie bestond was dit voor velen een belevenis om de bewegende beelden te zien.

Hier een foto van het eerste gemeentehuis van Veendam. Dit gemeentehuis, dat gebouwd werd in 1879, kwam in de plaats voor de vergaderzaal, in het voormalige hotel De Leeuw aan het Bocht Oosterdiep. De stellage op het dak behoorde aan de telefooncentrale die in het gemeentehuis was gevestigd. Later is deze verhuisd naar het postkantoor aan de Postweg. Het onverharde plein gaf in die tijd een lege aanblik. Aan de linker- en rechterzijde was er toegang tot het achtergelegen Plantsoen. De hekken werden 's avonds gesloten.