Oud Veendam

Schoolgebouwen, deel 3



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


"Het Nut" werd opgericht in 1784. Doelstellingen waren toen onder andere het streven naar algemeen volksonderwijs en opvoeding in de geest van verdraagzaamheid en respect. De "Maatschappij tot Nut van het Algemeen" nam initiatieven daar waar de staat toentertijd tekort schoot. Zo kwamen er Nutsverzekeringen, Nutsspaarbanken, Nutsbibliotheken, Nutsziekenfonds en Nutsscholen. De plaatselijke Nut-verenigingen heetten "Nutsdepartement. Datzelfde 't Nut begon in 1894 al met het stichten van bewaarscholen. De eerste kwam er dat jaar in het 'plantsoen'. Deze scholen zijn eigenlijk de voorlopers van de latere kleuterscholen.

In 1901 werd besloten tot de stichting van een Nijverheidsschool of Ambachtsschool te Veendam. De school werd gebouwd aan een zijlaan van het Boven Oosterdiep die tevens toegang gaf tot de achtergelegen aardappelmeelfabriek van D.W.M. De school werd in 1902 in gebruik genomen. In 1959 verhuisde de school naar het nieuwe schoolgebouw aan de Pinksterstraat. Het oude schoolgebouw werd in gebruik genomen door AVEBE waar het vroegere D.W.M. deel van uitmaakt.

Eén van de mooiste gebouwen in Veendam is wel de, in Palladio stijl gebouwde, voormalige Hoogere Burgerschool. Het monumentale gebouw werd ontworpen door rijksbouwmeester J.A. Vrijman. De school, waarmee men in 1907 begon te bouwen en geopend werd in 1911, diende ter vervanging van het oude schoolgebouw in de Kerklaan. Na verhuizing van de rijksscholengemeenschap ‘Winkler Prins' eind jaren tachtig kreeg het gebouw in 1990 de functie van Veenkoloniaal Museum. Op de voorgrond de uitgang van de voormalige Veenlusttuin aan de Winkler Prinsstraat. Van de opname resteert alleen nog het gebouw, de omgeving is rigoureus veranderd.

Een unieke opname toont ons de voormalige Christelijke lagere school aan de Nieuwe Laan. De school stond tegenover de pastorie en vormde samen met de naast de pastorie gelegen kerk een drie-eenheid. Naast de school de onderwijzerswoning. De school moest rond 1915 plaatsmaken voor de doorbraak van de Torenstraat die deel uitmaakte van de nieuwe wijk ‘Tussen Diepen'. Een nieuwe school werd gebouwd in de Torenstraat nu ds. Petersenstraat. De onderwijzerswoning bestaat nog steeds.

Op 1 februari werd het nieuwe schoolgebouw van de Rijkslandbouwwinterschool in gebruik genomen. Hiervoor was de school gevestigd in een lokaal van de Hoogere Burgerschool in de Kerklaan. De eerste directeur was Jan Kok. Hij werd in 1936 opgevolgd door Pieter Sneeuw.
In 1944 werd Pieter Sneeuw gefusilleerd door de Duitsche bezetter. Het voorgelegen plein werd na de oorlog omgedoopt in Pieter Sneeuwplein. Het voormalige schoolgebouw werd in loop der jaren verbouwd en uitgebreid. In 1972 werd de school voor landbouwonderwijs definitief gesloten.

Deze opname toont ons het in 1858 gebouwde schoolgebouw aan het eind van de negentiende eeuw aan de toenmalige Kerklaan. Deze school herbergde een Latijnse school, een school voor moderne talen en een zeevaartschool. In 1866 kwam mede door toedoen van Anthony Winkler Prins een Gemeentelijke H.B.S. met 5-jarige cursus tot stand. In 1874 verhuisde de zeevaartschool van de Kerklaan naar de Nieuwe Laan. In 1913 werd in het oostelijke gedeelte de openbare bibliotheek gevestigd. Van het gebouw uit 1858 is nagenoeg niets overgebleven.