Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl 

Krantenbericht uit het Rotterdamsch Nieuwsblad 22-08-1906

Donderdagavond 8 maart jl. hebben de brandweerlieden van Veendam, precies twee jaar na het overlijden van collega Wiebe de Vries, op de plek waar het drama zich afspeelde een gedenkteken geplaatst. Brandweerman Wiebe de Vries kwam tijdens het blussen van een brand in het voormalig pand van Scheer en Foppen onder een vallende muur en overleed ter plaatste.
Een kort bericht op Parkstadveendam.nl dat onze gedachten terug brengt naar de rampzalige reeks branden die het Veendammer centrum teisterden. Veendam haalde hiermee weer eens de landelijke media. Branden zorgen meestal voor spectaculair nieuws maar ook voor veel ellende bij de slachtoffers. Meestal blijft het bij materiele schade dat misschien door een verzekering gedekt is hoewel je je persoonlijke eigendommen en herinneringen er nooit mee terug krijgt. In het ergste geval valt er een mensen- of dierenleven te betreuren en dit is niet in geld uit te drukken. Het is niet de eerste keer dan Veendam zulke rampzalige branden meemaakt en het zal ook wel niet de laatste keer zijn ook al zit niemand er op te wachten. De reeks branden zoals die in het centrum blijven gegrift staan in het geheugen van een hele generatie.

Krantenbericht uit de Nieuwe Tilburgsche Courant 22-08-1906

Iedere generatie kent zo zijn nieuwsfeiten die hem altijd bijblijven. Zo zal onze oudste generatie misschien de verhalen van de rampzalige brand gehoord hebben van hun ouders die plaats vond op 20 augustus 1906. Het was een brand die qoa omvang zijn weerga niet kent in de Veendammer geschiedenis. De brand haalde alle landelijke media vooral vanwege de omvang van de branden die zowel aan het Boven Westerdiep als aan het Boven Oosterdiep woedden.

Herbouwde boerderij aan het Boven Westerdiep later Mulder

Het was een dag met fraai nazomerweer volgens de weerstatistieken, een dag met zon en wolken een hoge luchtvochtigheid van 81% en een temperatuur van bijna 19 graden en een straffe zuidwestenwind 6 bft. Het was deze zuidwestenwind die een beginnend brandje veroorzaakt door kinderen zou veranderen in een ramzalig inferno.
Het was een dag dat landarbeiders druk bezig waren met het binnenhalen van de oogst en bij de boerderijen lagen vol met het geoogste stro. Zo ook de boerderij van Veenhuizen aan het Boven Westerdiep. Het is rond twee uur in de middag als achter de boerderij kinderen, waaronder een 7 jarige zoon van de heer Veenhuizen, met lucifers spelen en een hoop stro in de brand steken zich niet beseffende welke verstrekkende gevolgen dit zou hebben. De wind speelt door het droge stro en voedt de vlammen met de nodige zuurstof om een klein vlammetje van een lucifer te uitgroeien tot een grote brand. Het duurt maar even of de bult geperst stro staat in lichterlaaie. De straffe wind krijgt vat op de brandende strodeeltjes en blaast ze naar grote hoogte om verderop weer neer te dalen. Zo belanden de vlammen op het dak van een nevenstaande schuur die weldra vlam vat. De zoon was inmiddels zijn vader gaan waarschuwen die met al zijn volk probeerden te redden wat er nog te redden viel doch de alles verwoestende vlammen hadden ook reeds bezit genomen van de boerderij.

Boerderij Veenhuizen aan het Boven Westerdiep ter hoogte van tweede brug

De mooie behuizing, voor 6 jaren geleden in 1900 gebouwd, geheel naar de eisen van die tijd ingericht, voorzien van elektrisch licht en drijfkracht, stond in lichte laaie. Volgens de berichten moet het een waar inferno geweest zij waarbij grote hoeveelheden vliegvuur hun weg zochten naar een nieuwe prooi. Die snel gevonden werd in de woningen aan de wegzijde van het Boven Westerdiep. ‘t Was één grote vuurzee.

Derde pand rechts is lompenpakhuis Polak er tegenover de boerderij van Veenhuizen

De woningen van H. Bos, E. Schut de weduwe Polak en het lompenpakhuis van de firma Polak vatten vlam. Inmiddels was ook de eerste brandspuit gearriveerd. Dat de georganiseerde brandbestrijding geleid vanuit de gemeente nog verre van optimaal was blijkt wel uit het feit dat de eerste brandspuit die bij de brand aankwam een particulier spuit was. Het betrof hier de brandspuit van de heer Olthof met de toepasselijke naam ‘De Blusscher'. Hij slaagt er in de woningen aan de wegzijde te behouden zij het dat er aan zienlijke schade aan de woningen is toegebracht door de vlammen. De brandspuit van de gemeente die in de Kleine Laan (Schoolsstraat) stond was nog in geen velden of wegen te bekennen. Ook de grote brandspuit die gestationeerd was bij het gemeentehuis aan de Kerklaan liet in eerste instantie verstek gaan. Inmiddels had het inferno ook de nodige ‘ramptoeristen' naar het Boven Westerdiep gelokt. Het was tenslotte mooi weer en het nieuws van de woedende brand ging als een lopend vuurtje door de straten. Ook bewoners van het Boven Oosterdiep hadden de weg naar de ramplek gevonden en keken toe hoe de boerderij van Veenhuizen volledig door het vuur werd verteerd. Maar plots sloeg de paniek toe toen er berichten kwamen dat het vuur ook aan het Boven Oosterdiep toesloeg en boerderijen en woningen in de brand had gezet. Waar het reeds aan het Boven Westerdiep een ‘grote' brand betreft ontwikkeld zich aan het Boven Oosterdiep een ware hel. Overal waar men keek stonden woningen en andere gebouwen min of meer in brand. Ook een aantal beeldbepalende panden zijn ten prooi gevallen aan de vlammen die grote getale vanaf het Boven Westerdiep naar het Boven Oosterdiep worden gedragen door de straffe zuidwesterwind.

Vierde pand links voormalige boerderij Eerkes voor de fatale brand

Als één van de eerste gebouwen brand de boerderij van Eerkes volgens velen een sieraad aan het Boven Oosterdiep tot de grond toe af. Ook hier zijn het de particuliere brandspuiten als eerste aanwezig in dit geval de brandspuit van het Verlaatjesgilde gevolgd door de spuiten van de Phoenix en de Vrijheid. Op het hoogtepunt waren er 16 spuiten actief waarvan 8 van de gemeente, 2 van Wildervank, de Phoenix, de vrijheid, DWM&CO, Olthof, Topper en het Verlaatjesgilde.
Het bleef niet bij de brand in de boerderij van Eerkes, het zou slechts een begin zijn van een ramp die zijn weerga niet kende in Veendam

Volgende week het tweede deel.