Regio

Het bestuur van het Nationaal Programma Groningen heeft 1 miljoen euro subsidie toegekend aan de Innovatiehub Oost-Groningen (IHOG). IHOG is opgericht om de regio Oost-Groningen te laten floreren met behulp van de aanwezige grondstoffen, mensen en kennis. Met de subsidie zullen tal van onderzoeksprojecten worden geoptimaliseerd, met als doel meer werkgelegenheid in de regio te creëren.

IHOG is drie jaar geleden opgezet door Avebe, Nedmag, Hempflax en de Rijksuniversiteit Groningen en Hanzehogeschool. Het is een unieke samenwerking tussen bedrijven en studenten om nieuwe toepassingen te ontwikkelen voor lokale grondstoffen: aardappels, hennep en magnesiumzout. Een verrassende combinatie is bijvoorbeeld een isolatiemat van hennep, gedoopt in brandwerend magnesium en aan elkaar geplakt met lijm van aardappelzetmeel.

Jakob Zwinderman is projectleider van IHOG: “Bij IHOG brengen we drie basisgrondstoffen van Oost-Groningen bij elkaar, op basis daarvan zoeken we naar nieuwe mogelijkheden. Toch zijn nieuwe producten niet het doel, het bouwen aan een mooie toekomst voor Oost-Groningen staat centraal voor alle betrokken partijen.”

De subsidie stelt IHOG onder andere in staat om de interne organisatie uit te breiden en om projecten te versnellen en te optimaliseren. Daarnaast kan IHOG met meer capaciteit de samenwerking met andere regionale initiatieven intensiveren.

Voormalige synagoge en rabbinaatshuis in de Bosstraat in Winschoten

Het onderzoek naar de rol van gemeenten bij de onteigening van Joods onroerend goed en het mogelijk naheffen van (gemeentelijke) belastingen tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog, is van start gegaan. In mei besloten de colleges van de gemeenten Oldambt, Veendam en Westerkwartier om dit onderzoek uit te voeren. Gemeente Het Hogeland sloot later aan.

Aanleiding
De directe aanleiding van dit onderzoek is de publicatie van de zogenaamde ‘Verkaufsbücher’ door het Nationaal Archief. Hieruit blijkt dat er ook in Groningse gemeenten tussen 1940 en 1945 Joods bezit onteigend is. Naar aanleiding hiervan hebben de vier gemeenten besloten om helderheid te willen geven over hun eigen handelen. De onderzoekers focussen zich op hoe de gemeenten omgingen met (terugkerende) Joden in het algemeen en met Joods onroerend goed in het bijzonder.

Niet de eerste gemeenten die onderzoek doen
Het Hogeland, Oldambt, Veendam en Westerkwartier zijn niet de eerste gemeenten die onderzoek doen naar dit onderwerp. In de afgelopen jaren hebben vele gemeenten door heel Nederland onderzoek gedaan. Het bijzondere aan dit project is dat het zich richt op de wat meer landelijk gelegen gemeenten. Dit in tegenstelling tot vrijwel alle andere vergelijkbare projecten in Nederland.

Het onderzoeksteam
Het onderzoeksteam bestaat voornamelijk uit mensen die zijn gespecialiseerd in onderzoek naar de geschiedenis van het Groningse platteland. De hoofdonderzoeker is Richard Paping, Universitair Hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Groningen. Verder bestaat de onderzoeksgroep uit historisch onderzoekers Jeroen Benders, Daniël Broersma en Owen Duijvendak. Naar verwachting is het onderzoek in juni 2022 afgerond.

Tekst Hans van Noorthansvannoort@parkstadveendam.nl]

Een uitstapje naar de buren. Dit keer géén verhaal over iets of iemand in Veendam, maar van net even over de gemeentegrens - Midden-Groningen. Voor de gemeentelijke herindeling van 1 januari 2018 bestond Menterwolde uit de dorpen Meeden, Muntendam, Noordbroek en Zuidbroek. Ook de gehuchten en/of buurtschappen vielen hieronder. Dat is hedendaagse geschiedenis. 
De Historische Kring Menterwolde houdt zich voornamelijk bezig met de geschiedenis van Noordbroek, Zuidbroek en Meeden. Muntendam gaat in overleg met de Stichting Archief Muntendam (SAM).

De Historische Kring Menterwolde (HKM) is opgericht in 1998. Namen van het eerste uur o.a.: Guus den Besten, Ubels en Gré Rijskamp. Anno nu heeft de Kring ruim 220 leden en wordt geleid door een enthousiast bestuur dat bestaat uit:

• Janneke Blaauw - voorzitter;
• Jan Dijk -  secretaris;
• Geert Poelman - penningmeester;
• Wieko Smit - lid;
• Maria Visser - lid en webmaster.

Doelstelling van de HKM luidt: “Het wekken van belangstelling voor het onderzoeken en/of bestuderen van de geschiedenis, in het bijzonder voor zover die betrekking heeft op het grondgebied van de voormalige gemeente Menterwolde en de naaste omgeving, alsmede het (doen) bewaren en/of beschermen van het historisch erfgoed.”
Ga daar maar aan staan als bestuur! Maar hoe doe je dat dan?

Historisch erfgoed is er voldoende in het oude Menterwolde. De naam komt al voor in 1222. Het moet een voornaam en rijk gebied zijn geweest, kijk maar eens naar de beide gigantische romanogotische kerken. De Petruskerk in Zuidbroek stamt uit het eind van de 13e eeuw en staat dus al 800 jaar daar te staan. Wat zou die veel kunnen vertellen! De kerk van Noordbroek is iets jonger, ze schelen misschien zo’n 50 jaar. Maar wat zegt dat over al die eeuwen.
Ook van latere tijd is erfgoed te vinden – Patriciërshuizen, boerderijen (in Zuidbroek Villa’s genoemd) en Oldambster boerderijen alsmede infrastructuur en waterlopen.

In het interview met Janneke Blaauw en Wieko Smit doen deze uit de doeken, hoe ze de doelstelling van de Kring waarmaken. De bevlogenheid straalt van beide af.
Als het woord geschiedenis valt, zitten ze beide op het puntje van hun stoel en gaan los. Verhalen over verhalen, anekdotes, historische onderzoek, lezingen, het bulletin, de talloze gesprekken met oud(e) inwoners, de boeken, wandelingen en fietstochten, de Stolpersteine, de zomerreis bijna te veel om op te sommen. 

Verenigingsblad
Eerst maar eens het Verenigingsblad, de Menterasilva. Dit keurig verzorgde drukwerkje verschijnt 2x per jaar. “Door de Covid pandemie konden we in 2020 géén activiteiten worden georganiseerd en verscheen slechts één nummer van de Menterasilva. Dit maken we goed door dit jaar 3 nummers uit te geven! De eerste kwam april uit en nummer 2 staat op verschijnen,” aldus Janneke Blaauw.
In het Verenigingsblad komen allerlei onderwerpen aan de orde, uiteraard met betrekking tot de historie. Indringende interviews doorspekt met een vleugje humor en relevante foto’s maken het tot een lezenswaardig geheel. Redacteur Henk Pol verdient, samen met de andere redactieleden, alle lof.

Zomerreisjes
Het jaarlijkse zomerreisje is net achter de rug. Op 4 september toog men o.a. naar Wedde (burcht), Beetse (kamp Beetse) en Ter Apel (klooster). Historische plekken waar veel over te verhalen valt. Wieko: “Altijd gezellig met broodjes en soep onderweg. Gemiddeld gaan er toch wel 50 m/v mee.” 
Andere plaatsen die bezocht zijn: 

• Heiligerlee i.v.m. de herdenking van de slag om deze plaats - 450 jaar geleden;
• De loop van de Hunze en het Reitdiepdal.

Kerstwandelingen
Net zo traditioneel als de zomerreizen zijn de Kerstwandelingen. Deze worden altijd op de 3e kerstdag (27 december) gehouden. Historische wandelingen zijn inmiddels al gemaakt in Schildwolde, Meeden, ’t Waar en in en rondom Zuidbroek. Met glühwein en chocolademelk in een geïmproviseerde herberg halverwege de route is het altijd gezellig. De wandeling zet de Kring zelf uit en het gidsen geschiedt door eigen leden.

Stolpersteine
Een speciaal project zijn de Stolpersteine geweest. Herdenkingsstenen bij de huizen waarin joodse gezinnen hebben gewoond, die afgevoerd en vermoord zijn in de vernietigingskampen tijdens de 2e Wereldoorlog. In 2017 zijn In Noord- en Zuidbroek 27 van deze stenen en in Nieuwolda is er één geplaatst. Initiatiefnemers van dit project waren: Wieko, Janneke en later uitgebreid met Tieneke Beukema. Samen vormden ze de Commissie Stolpersteine.

Boek
De 2e Wereldoorlog speelt een belangrijke rol in de HKM. Dit komt mede doordat van de 93 transporten met joodse medeburgers richting de vernietigingskampen er 90 door Zuidbroek gingen en voor de grens een laatste halte hadden. Géén aanvoer van voeding, géén sanitaire stop, maar brandstof voor de locomotieven. Het monument nabij het station herinnert aan deze monsterlijke tochten. Route: Westerbork, Assen, Haren – dus onder Groningen door! En zo naar Zuidbroek en verder… 
Enkelen zijn slechts teruggekeerd!
Het nieuwe boek Verhalen uit de Tweede Wereldoorlog verzameld en geschreven door Wieko Smit, Tieneke Beukema en Janneke Blaauw in opdracht van de HKM is in september vorig jaar min of meer (corona) feestelijk gepresenteerd in de kerk van Noordbroek. De titel zegt genoeg. In 15 hoofdstukken en maar liefst 448 pagina’s vertellen de schrijvers de verhalen. Soms meeslepend, andere keren aangrijpend, maar altijd boeiend. Het handelt over het leven in de gemeente tussen pakweg 1930 en 1950. Crisis- en oorlogstijd wordt op een levendige wijze verwoord. Het heeft de schrijvers en enkele anderen zoals: Anton Koekkoek en Nick Kieft bijna 8 jaar gekost om alle informatie te verzamelen, te checken en te schrijven!
Zowaar geen sinecure. Een groot compliment is dan ook op z’n plaats.
Renske Neef heeft belangeloos de vormgeving voor haar rekening genomen.

Lezingen
4 x per jaar wordt er een lezing gehouden. Veelal met gastsprekers. De eerstvolgende is gepland op 14 oktober a.s. in de Broeckhof. Frank Krake vertelt die avond over zijn boek: De laatste getuige. Het handelt o.a. over het concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg, waar veel niet-joodse Nederlanders zijn omgekomen of vermoord. 
De plaats van handeling varieert. Zo zijn belangstellenden o.a. welkom geheten in de Heemtuin te Muntendam, het Noord-Nederlands Trein & Tram Museum in Zuidbroek en bij boerderijcafé Mausel in Noordbroek.

Archief
Het omvangrijke archief met verschillende pareltjes is opgeslagen op de bovenverdieping van Braak Accountants te Zuidbroek. Daar heeft het bestuur nog wel plannen voor…
De HKM is een actieve historische Kring met oog voor verleden, nu en toekomst. Wij wensen hen sterkte toe bij het verwezenlijken van hun doelstellingen.

Meer informatie: www.historischekring-menterwolde.nl

Op zaterdag 18 september is het Huis van Cultuur en Bestuur in Hoogezand van 12 tot 16 uur geopend voor alle inwoners, ondernemers en organisaties uit Midden-Groningen om kennis te maken met het nieuwe gebouw en de organisaties die daarin zitten. De open dag ‘Ontdek en ontmoet’ wordt georganiseerd door Kielzog, bibliotheek en de gemeente Midden-Groningen. Ook de (familie van) medewerkers van de drie organisaties zijn van harte welkom.
 
Burgemeester Adriaan Hoogendoorn: “Ik wil de mensen hartelijk uitnodigen om deze kans aan te grijpen en het Huis van Cultuur en Bestuur te ontdekken. Wij kijken ernaar uit om hen te ontmoeten.”
 
Installatie kinderburgemeester en Raad van de toekomst (10 tot 12 uur)
De dag begint om 10 uur met de installatie van de kinderburgemeester, Lieke Kruijer, en de installatie van de Raad van de Toekomst (de kinderraad) in de gloednieuwe raadzaal. Wegens coronamaatregelen mogen hier helaas geen bezoekers bij aanwezig zijn, maar geïnteresseerden kunnen de installatie via een scherm buiten volgen en via de livestream van het YouTube-kanaal van de gemeente (www.midden-groningen.nl/youtube.).
 
Programma (12 tot 16 uur)
De open dag zelf begint om 12 uur. Vanaf dat tijdstip zijn er allerlei activiteiten. Op het plein aan de kant van winkelcentrum De Hooge Meeren staan kraampjes waar bezoekers informatie kunnen krijgen over de vele activiteiten die Kielzog, bibliotheek en de gemeente de mensen te bieden hebben.
In het Huis van Cultuur en Bestuur zijn diverse muziek- en kunstworkshops en optredens. Er zijn rondleidingen door het gebouw, waar deelnemers in de bibliotheek, Kielzog en gemeentehuis niet alleen een kijkje kunnen nemen maar ook een cadeautje krijgen. Er is een levende bibliotheek waar bezoekers een levend boek kunnen reserveren en daarmee kunnen praten over onderwerpen die met het gebouw te maken hebben. Levende boeken waaruit gekozen kan worden zijn onder andere: de architect van het gebouw, de kunstenaar die de ontmoetingstafel heeft gemaakt, de burgemeester en wethouders, medewerkers of samenwerkingspartners van de bibliotheek of de directeur en medewerkers van Kielzog.
Aan de andere kant van het gebouw (Gerbrandyhofzijde) kunnen bezoekers een kijkje nemen bij de brandweer en bij IBOR, waar onder andere wagens van afvalverwerking staan en waar afvalspelletjes gedaan kunnen worden.
 
Coronamaatregelen
We hebben nog te maken met coronamaatregelen waardoor we bezoekersstromen moeten scheiden. Daarom is het die dag éénrichtingsverkeer: de bezoekers kunnen aan de pleinzijde het terrein met kraampjes op en dan het gebouw in en alleen aan de Gerbrandyhofzijde er weer uit. Ook moeten bezoekers bij alle entertainmentactiviteiten zitten. Dit betekent dat we mensen gedoseerd binnenlaten zodat bezoekers steeds 1,5 meter afstand kunnen houden. Bij de toegang aan de pleinzijde worden mensen toegelaten na een gezondheidscheck.

 

De Jongerenadviesraad (JAR) Groningen is op zoek naar jongeren tussen de 15 en 24 jaar die geïnteresseerd zijn in politiek en maatschappij.  De JAR is een groep jongeren die meedenkt en adviseert over het beleid van de provincie Groningen. Ze vertellen op middelbare scholen wat de provincie Groningen doet en geven geregeld hun mening in Provinciale Staten. Eens per jaar reiken ze de Klare Taalbokaal uit voor het Statenlid dat het meest helder zijn of haar standpunt naar voren brengt. 

Geluid van jongeren

De Jongerenadviesraad is er om jongeren uit de provincie Groningen meer bij het provinciale bestuur te betrekken en tegelijkertijd Groningse jongeren te vertegenwoordigen bij provinciale onderwerpen. De provincie vindt het belangrijk om het geluid van jongeren te horen. Keuzes die vandaag worden gemaakt zijn relevant voor hun toekomst. 

Meedenken over beleid
Een klein team van jongeren houdt zich bezig met onderwerpen zoals openbaar vervoer, wonen, klimaat en jongerenparticipatie. Dit doen ze door hun mening te geven en mee te denken over het beleid. De adviesraad biedt jongeren ook de mogelijkheid om een netwerk op te bouwen en nieuwe vaardigheden te leren. 

Aanmelden
Jongeren die geïnteresseerd zijn, kunnen hun CV met een korte motivatie sturen naar jongerenadviesraad@provinciegroningen.nl .