Oud Veendam

Gebouwen, deel 4



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


In 1972 werd het helaas afgebroken, het voormalige Gasthuis. Dit voormalige Gasthuis van de Nederlands Hervormde Gemeente werd in 1806 opgericht als Arm- en Werkhuis aan de Kerklaan. Dat het armenhuis aan de Kerklaan werd gebouwd geeft aan dat de Kerklaan destijds nog geen belangrijke centrumfunctie had. De mensen die destijds in het armenhuis woonden stonden onderaan de sociale ladder en waren volledig afhankelijk van giften en liefdadigheid. Nadat het Gasthuis in 1972 werd afgebroken verhuisden de bewoners naar Huize Buitenwoel aan het Beneden Westerdiep.

Tot de bouw in 1878 aan de Kerklaan bezat de Gemeente Veendam geen gemeentehuis. Raadsvergaderingen vonden tot dan toe plaats op de eerste verdieping van het plaatselijk hotel ‘De Leeuw‘ aan het Bocht Oosterdiep. In 1877 wordt er een voorzichtig begin gemaakt met de voorbereidingen om in 1878 over te gaan tot de bouw. Volgens velen verdiende het gebouw nu niet direct de schoonheidsprijs wat de buitenzijde betreft. De foto werd gemaakt tijdens het Landbouwkundig congres dat in 1905 werd gehouden in het zelfde jaar dat Veendam 250 jaar bestond. Deze kaart deed dienst als toegangsbewijs. De stellage boven op het gemeentehuis was van de telefooncentrale die in het gemeentehuis gevestigd was.

Het tweede pand van links mag een opvallend pand genoemd worden. De prachtige villa gebouwd in 1903 in de dan moderne bouwstijl ‘Jugendstil'. ‘Groot' Engbert Jurjen Duintjer liet het pand destijds bouwen aan het Bocht Oosterdiep onder architectuur van architect J.A. Hooykaas. Voorheen stond hier het huis van zijn moeder. Engbert Duintjer bouwde in zijn leven een imposante collectie op van schilderijen en andere kunstvoorwerpen die een plaatsje vonden in het indrukwekkende interieur. Na een grondige restauratie door een recente eigenaar is het interieur grotendeels in oude luister hersteld. Achter de woning bevond zich een grote tuin waarvan een gedeelte werd geschonken, door de familie Duintjer, aan de gemeente Veendam voor uitbreiding van het Julianapark. Dit gebeurde ter gelegenheid van het 300 jarig bestaan van Veendam.

Het is niet alleen nu dat er mooie oude gebouwen verloren gaan ook in het begin van de 20ste eeuw werden vele monumentale gebouwen afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouw. Zo ook de Nederlands Hervormde Pastorie aan het Beneden Oosterdiep. Het pand stond aan de rechterzijde van de voormalige borg en latere Sociëteitsgebouw ‘Veenlust'. Op de plaats van de voormalige pastorie werd een winkelpand en woonhuis gebouwd.

Vele Veendammers hebben hier het eerste levenslicht aanschouwd toen ze te wereld kwamen in de kraamkliniek van het St. Fransiscus. In 1910 waren er reeds plannen voor de oprichting van een katholiek ziekenhuis. Pas in 1930 werd overgegaan tot de oprichting en bouw een pensiontehuis met bijbehorende kraamkliniek. In 1931 werd het tehuis geopend en kan men het zien als het eerste bejaardenhuis van Veendam. In 1985 werd de kraamkliniek gesloten en recentelijk werd de latere aanbouw en voormalige kraamkliniek gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Het oorspronkelijke gebouw uit 1931 werd gerestaureerd.

Een prachtig nostalgisch beeld levert ons de voormalige paardentramremise van de EGTM. De remise met bijbehorend koffiehuis werd gebouwd in 1880. Het gebouw stond aan het Beneden Oosterdiep nabij het Beneden Dwarsdiep. Maar het vervoer per paardentram werd ingehaald door de tijd en het gebouw werd overbodig. Halverwege de twintiger jaren werd het geheel gesloopt en vervangen door het winkelpand van Bruns. Aan de voormalige remise herinnerde alleen nog de naam van naastgelegen laantje, de Remiselaan.

Het voormalige keurlokaal aan de Havenstraat. In het gebouwtje, dat gebouwd werd in 1912, was het onderkomen van de Gemeentelijke Keuringsdienst voor vee, vlees en vis. Tevens was er een gemeentelijk abattoir gevestigd. In later jaren werd het de vestigingsplaats van het plaatselijke arbeidsbureau. Het pand is reeds lang geleden gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Tot voor een aantal jaren terug vonden we hier de vestiging van het CWI.

Oud Veendam

Gebouwen, deel 3



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


Het Bocht Oosterdiep aan het eind van de 19de eeuw. Het hoge gebouw rechts was het voormalige postkantoor uit 1869. In 1901 verhuisde het postkantoor naar een nieuw gebouw aan het Beneden Oosterdiep. Door het slopen van de ondergevel en het plaatsen van grote ramen werd het pand omgebouwd tot winkelpand. Naast het voormalige postkantoor is rechts nog net het voormalige tolhuis te zien. Op de achtergrond de prachtige monumentale villa van de latere burgemeester Ubbo Wilkens.

Menig Veendammer heeft vanaf deze tribune aan het voormalige sportpark de jaarlijkse evenementen aanschouwd. Het sportterrein 'Centrum' werd in 1908 aangelegd. Op het voormalig sportterrein werden vele evenementen gehouden zoals grasbaanraces, paardenrennen, atletiek en gymnastiekuitvoeringen, tentoonstellingen manifestaties en in de winter lag er een grote ijsvloer waar nationale schaatswedstrijden werden verreden. Rechts naast de tribune de ijstent. Op de achtergrond de contouren van de H.B.S. In de jaren zestig werd de tribune door een brand volledig verwoest. Het sportterrein viel ten offer aan de heilige koe en werd een parkeerplaats.

Op de grond van voormalig raadslid F.H.Mulder aan de Langeleegte werd in 1916 een badinrichting aangelegd. Door een bestaande wijk te af te dammen, te verbreden en te verdiepen werd een zwembad gecreëerd. Het houten gebouw op de foto had een tweeledige functie. Enerzijds de badhokjes anderzijds een tribune voor het voetbalstadion dat zich aan de andere zijde bevond. Het houten gebouw werd in 1953 afgebroken en vervangen door nieuwbouw. In 1986 beleefde het zwembad zijn laatste seizoen en werd het geheel afgebroken. Op de plaats van het gebouw uit 1953 werd een nieuw onderkomen gebouwd voor de plaatselijke voetbalclub de BV. Veendam.

Tot 1918 was het middelste gedeelte van de Nieuwe Laan ( J.B. Laan) ter hoogte van de onderdoorgang van de Oude AE nog onbebouwd. In 1918 werd besloten tot de bouw van een nieuw onderkomen voor de dienst gemeentewerken daar het onderkomen in het gemeentehuis te klein werd. Later werd ook de plaatselijke Brandweer op deze locatie ondergebracht. In de volksmond kent men het complex beter onder de naam 't Bouwhuis. In de woning op de achtergrond met de naam AE Steen woonde de gemeentearchitect. De dienst gemeentewerken en de brandweer hebben het gebouw verlaten en na een grondige restauratie doet het dienst als onderkomen voor de stichting NOVO.

Aan een in het centrum gelegen hertenkamp staat de voormalige U.L.O. school die werd gebouwd in 1915 onder architectuur van Jan Stuivinga, die ook verantwoordelijk was voor de verbouw van het gemeentehuis in 1913. Het was het tweede grote gebouw dat werd gebouwd in het uitbreidingsplan Tussendiepen. De voormalige U.L.O. school biedt nu plaats aan een vestiging van het Noorderpoortcollege. Aan de achterzijde werd het schoolgebouw uitgebreid met een nieuwe vleugel.

Één van de meest markante gebouwen in de gemeente Veendam betreft de voormalige Hoogere Burgerschool. De school die werd gebouwd moest dienen als vervanging van de school in de Kerklaan. In 1907 werd begonnen met de bouw van de school die ontworpen werd door rijksbouwmeester J.A. Vrijman in de Palladiostijl. In 1911 werd de nieuwe school geopend. De school werd toegankelijk gemaakt door een nieuwe ontsluitingsweg, gerealiseerd door de afbraak van de voormalige woning van dokter Wichers in de Kerklaan. In 1990 kreeg het gebouw de functie van onderkomen van het Veenkoloniaal Museum. In 2004 werd de hoofdingang verplaatst naar het naastgelegen Cultuurcentrum Van Beresteyn.

Oud Veendam

Gebouwen, deel 2



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


Uitspanningsoord ‘ 't Vosje' aan de Langeleegte. Het werd in eerste instantie als bierbrouwerij in 1862 door Jan Doornbosch gesticht. In het begin van de vorige eeuw was het een bekende uitgaansgelegenheid met speeltuin. In 1930 brandde het oude gebouw af doch werd herbouwd. In 1939 ging de zaak uiteindelijk failliet en werd het geheel geveild. Met het Vosje verdween niet alleen de uitgaansgelegenheid maar ook de achtergelegen schietbanen en het tegenovergelegen voetbalveld. In 1961 wordt besloten het voormalige uitspanningsoord 't Vosje' te verbouwen tot aula ten behoeve van de achtergelegen begraafplaats ‘Buitenwoelhof'. In 1964 wordt het als zodanig in gebruik genomen.

Het tweede pand op deze foto toont ons de monumentale Jugendstil-villa ‘Klein Engbert aan het Bocht Oosterdiep. De villa, die in 1905 werd opgeleverd, werd ontworpen door architect J.A.Hooykaas in opdracht van E.J.Duintjer. Het interieur was voor die tijd vooruitstrevend zoals bijvoorbeeld de inrichting van een badkamer. In die tijd was dat voor velen een ongekende luxe. Hoewel nu wit geschilderd is de villa nog steeds op dezelfde plek te vinden.

Een prachtige opname van het emplacement van het spoorwegstation in Veendam. Het station werd op 1 augustus 1910 in gebruik genomen en lag aan de spoorlijn Zuidbroek-Stadskanaal, die werd geëxploiteerd door de Noord Ooster Locaal Spoorweg. Ondanks de lange strijd tot behoud van het personenvervoer werd uiteindelijk, met de laatste rit op 14 mei 1939, definitief besloten het personenvervoer te staken. In de oorlogsjaren werd besloten de lijn weer tijdelijk in gebruik te nemen, maar op 17 mei 1953 was het definitief gebeurd. De spoorlijn werd uitsluitend nog gebruikt voor goederenvervoer Het gebouw werd lange tijd gebruikt door personeel van de Nederlandse Spoorwegen die werkzaam waren op het rangeerterrein. Sinds 1994 zijn het station en emplacement in gebruik door de museumspoorlijn STAR.

Nee, een ziekenhuis heeft Veendam nooit gehad. Het betreft hier het voormalige onderkomen van het Groene Kruis. Veendam is wel in de strijd geweest om een vestiging van een regionaal ziekenhuis te verkrijgen doch verloor deze strijd ten gunste van Stadskanaal. De prachtige villa werd gebouwd in 1904. Tegenwoordig is het pand in gebruik als woonhuis.

De Molenstreek ter hoogte van de huidige Tjark Jans Giezenstraat. We kijken hier in de richting van Ommelanderwijk. Aan de overzijde de voormalige Elektrische centrale die geëxploiteerd werd door de ENEM( Eerste Nederlansche Elektriciteits Maatschappij). De centrale werd gebouwd in 1900 en in gebruik genomen in 1901. Hiermee was Veendam de eerste plaats in het noorden die beschikte over Elektriciteit. In 1905 nam de EMV( Elektriciteits Maatschappij ‘Veenkoloniën') de productie over. De EMV werd in 1962 opgeheven. De centrale is bij oudere Veendammers beter bekend als Lichiefabriek. Het betreft hier een opname van voor 1910 van een spoorlijn en bijbehorende spoorbrug is dan nog geen sprake. Het gebouw staat er vandaag de dag nog alleen de schoorsteenpijp is zoek.

In 1901 werd aan het Beneden Oosterdiep het destijds nieuwe postkantoor geopend. Het gebouw diende ter vervanging van het oude postkantoor aan het Bocht Oosterdiep. Het gebouw werd ontworpen door rijksbouwmeester C.H. Peters. Deze architect liet zich inspireren door de 13de eeuwse Groningse Romano-Gothiek. Zijn bouwstijl leidde tot de term postkantorengothiek. Hij was verantwoordelijk voor de bouw van vele postkantoren in Nederland. Van zijn hand zijn oa. het postkantoor van Oude Pekela, Winschoten en Groningen. Het postkantoor in Veendam is sinds 2010 niet meer als zodanig in gebruik. Aan de rechterzijde de prachtige villa van de fam. Van Heijningen Bosch. Het monumentale pand werd gebouwd in 1888.

Oud Veendam

Gebouwen, deel 1



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


Niet één van de vele borgen die Veendam rijk is geweest is ontkomen aan de slopershamer. Op de hoek van het Beneden Westerdiep en de Westerbrink stond tot de afbraak in 1910 de borg Somerlust. De borg is waarschijnlijk aan het eind van de 17de eeuw gesticht. Bekende families die de borg hebben bewoond zijn de familie Trip en de familie Nauta. Achter en naast borg bevond zich het grootste bos van Veendam. Aan de achterzijde werd het bos begrensd door de Zwarteweg, een zandweg op de grens van Borgercompagnie en Veendam. Volgens overlevering was het mogelijk om via een laan door het bos en de Zwarteweg bij de borg Welgelegen in Sappemeer te geraken zonder gebruik te maken van de openbare weg. De borg werd in 1910 afgebroken en het bijbehorende bos werd gekapt.

Halverwege het Beneden Westerdiep, iets zuidelijker dan de huidige Brongersstraat aan de wegzijde, bevond zich de borg Vredenrust. De borg,‘Vrede en rust' later ‘Vredenrust' dateert uit het midden van de 18de eeuw. Bij de borg behoorde een grote tuin en vele landerijen die zich uitstrekten tot aan de Oude AE. De borg heeft o.a. dienst gedaan als kostschool. Tot de laatste bewoners behoorden de fam. Siertsema en Huges. Na het overlijden van de laatste bewoonster in 1908 werd de borg en bijbehorende grond aangekocht door de fam. Bolhuis. De borg werd afgebroken en de achterliggende tuin met vijver werd omgezet in landbouwgrond. In de jaren vijftig en zestig werd hierop een deel van de wijk Plan Noord gebouwd.

Het huidige gebied tussen de Niewoldstraat en huize Woelwater werd voor 1908 ingenomen door het landgoed van de borg Oud- Buitenwoel. Hoewel de exacte bouwdatum niet bekend is mag men aannemen dat ook deze borg uit de 18de eeuw stamt. Veel is er niet bekend over de bewonersgeschiedenis van de borg. De bekendste familie die de borg bewoond heeft is de familie Van der Tuuk. De laatste bewoner van de borg was burgemeester P.J. de Hoop. Na zijn vertrek naar Sneek werd de borg verkocht aan de Veenkoloniale Levensverzekeringsmaatschappij die het liet afbreken. Op vrijgekomen grond werden de woningen aan de Buitenwoelkade gebouwd

De enige foto die er bekend is van de oude borg Veenlust. Deze foto, van de bekendste borg die Veendam heeft gehad en waarvan de naam nog steeds voorleeft,
werd genomen vlak voor de afbraak in 1883. Op deze plaats stond ooit het Ommelanderhuis. Het huis werd gebouwd in de 17e eeuw in opdracht van de Ommelander Heeren, recht tegenover de plaats waar de Ommelanderwijk uitmondt in het Oosterdiep. Omstreeks 1700 was de borg reeds in gebruik als woning en droeg het reeds de naam Veenlust. Na de dood van de laatste eigenaresse werd de borg op afbraak te koop aangeboden. De borg en het bijbehorende landgoed werden gekocht door enige heren van stand. Deze lieten op de plaats van de borg in 1884 het door hen gekochte Duitsche restaurant, dat stond op de wereldtentoonstelling van 1883 te Amsterdam, verrijzen.

Nadat de borg Oud-Buitenwoel was afgebroken werd er een nieuwe bestemming gezocht voor de vrijgekomen grond van het voormalige landgoed. In 1911 kocht Burgemeester Van Beresteyn iets zuidelijker van de oude borg een stuk grond om daar zijn villa Nieuw- Buitenwoel te laten verrijzen. Daarvoor woonde de voormalige burgemeester aan de Kerklaan. Deze woning werd afgebroken om een doorbraak te forceren voor het nieuwe uitbreidingsplan Tussendiepen waarvan Van Beresteyn één van de initiatiefnemers was. Van Beresteyn liet zijn villa ontwerpen door een bevriend architect de heer Stuivinga. Deze architect was mede verantwoordelijk voor de verbouw van het gemeentehuis in 1913.

Naast de villa Nieuw-Buitewoel vinden we de villa Woelwater. De villa dateert van ± 1875 en werd door een wijk gescheiden van het naastgelegen Nieuw- Buitenwoel. Deze wijk gaf schepen met klei toegang tot de achtergelegen steenfabriek. De villa was tot de demping van het Westerdiep alleen toegankelijk via de voorgelegen ophaalbrug. Alhoewel de villa heden ten dage nog steeds aanwezig is heeft het veel van zijn uitstraling verloren mede door de demping van het diep en het verdwijnen van de bijbehorende brug

Oud Veendam

Straatbeelden, deel 2



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


Het moet een groot feest geweest zijn in het dorp gezien de massale optocht. De optocht passeert hier onder grote belangstelling de Kerklaan ter hoogte van het vroegere Gasthuis. Het hekwerk links verraadt ons de plaats waar de Oude AE de Kerklaan kruist. Opvallend zijn de vele bomen die zich voor de woonhuizen en winkels bevinden. Door de grote menigte kan men zich een prachtig beeld vormen van de klederdracht die men destijds in het straatbeeld kon tegenkomen. Voor liefhebbers van oude foto's zijn dit prachtige opnames vanwege de vele details die men tegenkomt.

Het terrein werd voor vele evenementen gebruikt. Zo had je oa. verschillende vormen van paardensport, wielerwedstrijden, grasbaanraces, gymnastiekuitvoeringen, tentoonstellingen en in de wintermaanden als ijsbaan. Op de achtergrond de prachtige houten tribune die helaas in de zestiger jaren in vlammen op ging. De rij bomen vormen de afscheiding met de achtergelegen Veenlusttuin. Tuin en Sportterrein vormden het groene hart van Veendam. Eind zestiger jaren werd de Veenlusttuin een winkelpromenade en werd het voormalige sportterrein een parkeerplaats. Met het verdwijnen van het sportterrein verloor Veendam ook vele van de sportevenementen die in vroeger dagen vele bezoekers trokken.

In het oorspronkelijke ontwerp van het stratenplan Tusschendiepen was op deze plaats een tramplein van de Eerste Groninger Tramway-Maatschappij geprojecteerd. Ten tijde van de uitvoering van het stratenplan werd besloten om het plan voor een tramplein te laten varen en op deze plaats een hertenkamp aan te leggen. Rechts een aanblik van de noordzijde van de H.B.S. In het midden op de achtergrond is duidelijk de tribune van het sportterrein te zien. De vijver rondom het hertenkamp is een vergraven deel van de Oude AE.

Zouden ze hier ooit geweest zijn? Ik bedoel hiermee de ooievaars die plaats konden nemen op het nest dat midden in het hertenkamp was gesitueerd. Het hertenkamp vormt een prachtige groene oase in het Veendammer centrum en vrijwel iedere Veendammer heeft hier als kind op een zondagmiddag met zijn ouders of grootouders brood naar de hertjes gebracht. Hoewel er af en toe plannen zijn waarin gesuggereerd wordt op de ruimte van het hertenkamp anders te benutten is het te hopen dat het gezonde verstand zegeviert en dat nog vele generaties kinderen met hun ouders of grootouders naar de hertjes gaan om ze te voeren.

Een prachtige zonnige dag toont ons de Nieuwe Laan gezien vanaf het Beneden Westerdiep. In die tijd nog een smalle laan met aan weerszijden hoge bomen. De Nieuwe Laan is zoals de naam al aangeeft de nieuwste van de drie dwarslanen die er bestonden tussen het Ooster- en het Westerdiep. Links de kerktoren van de Gereformeerde Gemeente die in 1965 werd afgebroken om een aansluiting te creëren voor de dr. Kuiperstraat. Een opvallend detail is dat niemand een echte voortuin bezat maar dat iedereen wel zijn eigendom afschermde met een hekwerk aan de voorzijde.

Is dit een boerenlaan met naastgelegen fietspad in Drente of betreft het hier een oude opname van een laan in Veendam? . U leest het al het is Veendam. We kijken hier naar een oude opname van de Nieuwe Laan omstreeks 1900. De plaats van opname is het middelste gedeelte ter hoogte van de onderdoorgang van de Oude AE. Dit gedeelte is lange tijd onbebouwd gebleven tot de bouw van het bouwhuis in 1918. In die tijd werd de Nieuwe Laan aan beide zijden nog geflankeerd door landbouwgronden. De huidige Jacob Bruggemalaan heeft het landelijke beeld allang van zich afgegooid en fungeert tegenwoordig als één van de belangrijkste ontsluitingswegen van Veendam.

De Nieuwelaan gefotografeerd vanaf het Beneden Oosterdiep. De foto toont de laan rond 1910. Aan de linkerzijde de Fransche school. In het gebouw was van 1874 tot 1880 de zeevaartschool gevestigd nadat deze uit de Kerklaan (nu Kerkstraat) verdween. Na sluiting ging het verder als Fransche school. Nadien was de muziekschool er gevestigd die later naar het Julianapark zou verhuizen. Uiteindelijk werd het verbouwd tot magazijn van de plaatselijke bouwvereniging. Tegenwoordig vindt men er woningen.

Eén van de belangrijke assen van het oorspronkelijke stratenplan is de van Beresteijnstraat. De straat wordt visueel gezien aan beide uiteinden geflankeerd door monumentale gebouwen. Enerzijds het station aan de Stationsstraat en anderzijds door de voormalige MULO achter het hertenkamp. De straat werd opgezet als lommerrijke laan, aan weerszijden omzoomd door bomen. Rechts voornamelijk woningen gebouwd in een villaachtige opzet. Links werd de van Beresteistraat begrensd door het naastgelegen sportterrein

Zwieren en zwaaien over de ijsbaan in een tijd dat er nog echte winters bestonden. Als de winter zich aandiende en het onder water gezette middengedeelte van het sportterrein veranderde in een ijsvloer toog men massaal met de schaatsen onder de arm naar het Veendammer centrum. Schaatsen was een echte volkshappening en ging gepaard met het nuttigen van koek en zopie. De mogelijkheid daartoe bestond in de achtergelegen ijstent. Ook op deze opname is prachtig te zien hoe kinderen van de meer gegoede stand in die dagen gekleed gingen.

Deze foto dateert van voor de doorbraak, die werd gemaakt voor de uitvoering van het zogeheten stratenplan van burgemeester Van Beresteijn. Op deze foto zien we achtereenvolgens het gebouw van de Veenkoloniale Boerenbond, de Veendammer Hypotheekbank, de pastorie van de Ned. Hervormde kerk (later de fietsenhandel en autogarage van Stant), de woning van kassier Hazewinkel (later de winkel Bambino van Piet Blauw), De voormalige woning van dokter Wichers ( als laatste bewoner burgemeester Van Berensteijn en daarna in 1911 afgebroken ten behoeve van de doorbraak voor de realisatie van het stratenplan), de voormalige woning van Mulder, directeur van de steennootknopenfabriek ( afgebroken in 1965 en vervangen door nieuwbouw van de Hema) en als laatste de voormalige woning van dokter Tjabbes( later vervangen door winkels met daarboven woningen).

Een doorkijkje van een arbeidersbuurt omstreeks de jaren twintig. Het betreft hier de Leliestraat. De naam werd ontleend aan de lelie die in het wapen van de gemeente Veendam voorkomt. Het straatbeeld straalt in die dagen nog een oase van rust uit. De oude woningen zijn intussen verdwenen en vervangen door nieuwbouw. Bij de nieuwbouw is wel geprobeerd om iets van het oorspronkelijk karakter van de straat de behouden wat alleraardigst gelukt is.

Oud Veendam

Straatbeelden, deel 1



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


Zou men nu deze oude opname uit het begin van de vorige eeuw meenemen naar de oorspronkelijke plaats dan zal men tot de conclusie moeten komen dat niets meer herkenbaar is. De foto toont het Beneden Westerdiep gezien vanaf het huidige Prins Hendrikplein. Links zien we een moestuin, tegenwoordig staan hier woningen. De ophaalbrug behoorde tot Huize Woelwater. Gezien de vele bomen was Veendam vele malen groener dan nu. De meeste bomen zijn verdwenen. In die tijd waren de wegen nog leeg en kon men nog van de rust genieten. Men had in die tijd nog niet zoveel haast om ergens te komen.

Allemaal even stilstaan en naar het vogeltje kijken zal de fotograaf gezegd hebben toen hij deze opname maakte. Hij stond in de Kerkstraat en keek in de richting van het huidige Prins Hendrikplein. Het lijkt wel een reclamefoto gezien de reclame die aan de linkerzijde wordt gemaakt. Het hoge pand links is het voormalige hotel Java. Links ernaast de smederij van Dreesman. De ophaalbrug gaf toegang tot de Steenfabriek en de Langeleegte. Aan de overzijde van het kanaal rechts stonden enkele zeer oude woningen die waarschijnlijk hebben toebehoord tot de scheepswerf van Pik die hier gevestigd is geweest.

Hoe Veenkoloniaal lag het er destijds bij het aan Boven Westerdiep. Rechts één van de mooiste boerderijen aan het Westerdiep. Deze prachtige villaachtige boerderij behoorde toe aan de familie Meiborg. Vlak voor de afbraak is de boerderij nog gebruikt als plaatselijke manege. Aan de linkerzijde stond toen nog een rijtje woningen. Deze werden later afgebroken om een doorbraak te creëren voor de aanleg van de betonweg( Veendammerweg) naar Borgercompagnie. De schoorsteen behoorde toe aan de aardappelmeelfabriek van D.W.M. & Co. Deze fabriek en schoorsteen verdwenen in 1935. Heden ten dage is er van dit nostalgische plaatje niets terug te vinden. Door de jaren heen is alles verdwenen.

Zo moet het straatbeeld er honderden jaren lang uitgezien hebben. Als er een goede wind stond voeren ze zeilend door de Veenkoloniale kanalen, de vrachtschepen die vele goederen vervoerden. Als er geen goede wind stond bleef er maar één ding over, zelf het schip voorwaarts trekken of het laten doen door de scheepsjager en zijn paard. Achter de grote bomen langs het diep staat de voormalige opzichterwoning van de naastgelegen aardappelmeelfabriek. Op de achtergrond aan het eind van het diep stond de voormalige pastorie van ds. Sannes, Carpe Diem

Staan we zo goed; zullen hebben gevraagd toen ze werden gefotografeerd. Deze vroege opname uit de vorige eeuw toont ons een nostalgisch beeld van het Boven Westerdiep vlakbij de voormalige pastorie ‘Villa Maria' die we schuin achter de brug kunnen ontwaren. Tussen de pijlers van de brug de contouren van een prachtig schippershuisje dat hier stond. Op de achtergrond de voormalige boerderij van boer Tielken waarvan het voorhuis in later jaren drastisch werd veranderd.

Het moet een mooie zonnige dag zijn geweest toen deze opname werd gemaakt. We staan hier ter hoogte van de huidige Kerkstraat destijds Kerklaan. We zien het Bocht Oosterdiep rond 1917. Een oude opname als deze laat ons niet alleen het toenmalige straatbeeld zien maar toont ons ook veel over de klederdracht van die tijd. Een prachtig voorbeeld van de mode uit die tijd tonen ons de twee dames rechts die samen de Kerklaan in lopen om te gaan winkelen. In de weg zien we de rails van de smalspoorlijn die zijn weg vond door de Kerklaan. Het betreft hier een restant van de paardentramlijn die toen reeds aan de laatste dagen van zijn bestaan bezig was. De doorgaande lijn langs het Oosterdiep was reeds opgedoekt.

Het economisch centrum van Veendam, de Kerklaan in vroeger dagen. Voor de oorlog was de Kerklaan vooral een woon- winkelstraat. Grote woningen voor notabelen en winkels volgen elkaar op. Vele bekende notabelen zoals dr. Brongers, dr, Tjabbes, dr. Wichers en directeur Mulder van de plaatselijke Steennnootknopenfabriek bewoonden de Kerklaan. Rechts het prachtige huis met de zuilen van Dr. Brongers. Na de oorlog verloor de straat zijn woonfunctie en werd het voornamelijk een winkelstraat. De meeste oude gevels zijn verdwenen of zijn verminkt door verbouwingen.

Achter de Kerklaan ligt in het centrum een groene oase. Het betreft hier het Plantsoen tegenwoordig het Julianapark. Het park kreeg zijn definitieve naam Julianapark bij het huwelijk van prinses Juliana en prins Bernard op 7 januari 1937. We zien hier het oudste gedeelte van het park dat zich direct achter het gemeentehuis bevindt. In het park bevond zich een muziekkoepel waar menig maal een muzikale uitvoering ten gehore gebracht werd. In die dagen werden dit soort uitvoeringen nog in grote getale bezocht. Op de achtergrond de toegang vanuit de Kerklaan die 's avonds met hekken werd afgesloten. Het park was in die tijd in de nachtelijke uren niet toegankelijk. Het park is tot driemaal toe vergroot. Een deel werd opgeofferd aan de heilige koe en in 2004 werd het park grotendeels gerenoveerd.

De Kerkstraat aan het begin van de jaren vijftig. De bebouwing vormde in die tijd nog een ononderbroken lint. Links het befaamde hotel De Vries dat wijd en zijd bekend was. De zaak straalde nog echt allure uit. Een alles verwoestende brand in 1976 deed het pand verdwijnen uit het straatbeeld. Aan de rechterzijde de benzinepomp die behoorde aan de voormalige autogarage ‘Centrum', in 1934 overgenomen door Dontje. In het winkelpand met het typerende torentje vonden we de manufacturenzaak van Stoop. In de kelder exploiteerden de heren De Graaf en Duut de ‘Eerste Veendammer Electro Bioscope‘. Zoals op de opname te zien is waren paard en wagen nog niet uit het Veendammer straatbeeld verdwenen.

Een oude opname toont ons de bocht in de Kerklaan rond 1900. in die tijd was de Kerklaan nog een echte laan met aan weerszijden bomen. Alleen langs de woningen lag een verhard voetpad. Het tweede huis was van dr. Wichers. Het pand mocht ook burgemeester Van Beresteijn tot zijn bewoners rekenen. Na zijn vertrek werd het pand in 1911 afgebroken om de doorbraak te realiseren voor het achtergelegen stratenplan. Op deze oude opname zijn prachtige details te zien. De Kerklaan straalde in die tijd nog echt allure en rijkdom uit. Ruim honderd jaar later is van deze allure, rijkdom en bijbehorende panden niets terug te vinden.

Oud Veendam

Veendam, verdwijnen en verrijzen (deel 3)



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


De sociëteit Veenlust halverwege de jaren twintig. De opname geeft een prachtig voorbeeld weer van het straatbeeld uit die tijd. Links een wagen met stro die je in die tijd vaak kon tegenkomen in het Veenkoloniale straatbeeld. Een fotograaf was ook in die tijd nog een bijzonderheid gezien de poserende personen op de foto. Zelfs de paarden werden uitgespannen door de stromenner die zelf op de achtergrond tegen het hekwerk staat.

Een vroege opname van de sociëteit Veenlust die aan beide zijden werd geflankeerd door lindebomen. Voor de sociëteit lag achter een sierlijk hekwerk een goed onderhouden voortuin. De voetganger was in die tijd samen met het fietsverkeer nog heer en meester op de weg die destijds nog niet verhard was. Het hekwerk rechts behoorde tot de Veenlustbrug die net niet zichtbaar is.

Op de plaats van de eerste twee woningen links stond voorheen de pastorie van de Nederlands Hervormde Gemeente. Het pand werd afgebroken in 1911 en op deze plaats verrezen een woning en een woonwinkelpand. In het eerste pand dreef H. Rubingh een borstel en bezemfabriek. Rubingh had voorheen een winkeltje aan de rechterzijde van de voormalige pastorie. Dit winkeltje werd tezamen met de pastorie afgebroken en op deze plaats verrees een bankgebouw. Dit gebouw werd gebouwd in de Jugendstilstijl en betreft hier het derde pand op de foto. Het hekwerk links behoort tot de sociëteit Veenlust.

Het Beneden Oosterdiep ter hoogte van de huidige Jacob Bruggemalaan. Het eerste pand links betreft hier de voormalige slagerij 'de Hoop' van de familie Schoenmaker. Het vierde pand aan de linkerzijde is de kapitale villa van de familie Van Linge die in Veendam diverse fabrieken bezat. Hiertoe behoorden oa. een aardappelmeel- en kartonnagefabriek. Deze woning is in dit gedeelte van Veendam opvallend daar huizen in de nabije omgeving een stuk kleiner zijn. Het straatbeeld is danig veranderd ondermeer door de demping van het kanaal en de aansluiting aan de rechterzijde van de Lloydsweg. Deze weg werd vernoemd naar het feit dat in Veendam een filiaal van de verzekeringsmaatschappij Lloyds gevestigd is geweest. Het betrof hier het eerste kantoor van Lloyds op het Europese vaste land.

 Het benedenste gedeelte van het Beneden Oosterdiep ter hoogte van de huidige Somerlustweg. Links de prachtige witte villa van kweker Kloosterhuis. De kwekerij reikte tot ver voorbij de achtergelegen Oude AE. Op de plaats van de kwekerijgronden werd in de jaren zestig de woonwijk Plan Noord gebouwd. Naast de villa de Oosterdiepschool van meester van Zomeren. De school werd afgebroken ten behoeve van de doorbraak van de Somerlustweg. Op de achtergrond de Carolinebrug. In de weg liggen nog de rails van de paardentram.

 Deze zeer oude opname toont ons het noordelijkste deel van het Oosterdiep gezien in de richting van Veendam. Rechts het voormalige café van Suk en ernaast de voormalige remise van de paardentram. Tussen de panden lag de Remiselaan die tevens toegang gaf tot de weg langs het Beneden Dwarsdiep. Op de achtergrond de Carolinebrug. Links de voormalige boerderij van Vrieze. De remise en bijbehorende paardentram zijn ook al lang verleden tijd en ook de omliggende woningen zijn afgebroken of vervangen door nieuwbouw. Niets herinnert nog aan dit idyllische plaatje.

 Deze foto toont een prachtig doorzicht op het Beneden Dwarsdiep. Het Beneden Dwarsdiep werd gegraven in 1671 en vormt de verbinding tussen het Beneden Oosterdiep en het Beneden Verlaat. Rechts de christelijke kost- en dagschool van mejuffrouw Karsen. Er achter staat de korenmolen van Mulder en de schoorsteen van Meihuizen Boon aan het Beneden Verlaat. De draaibrug vormt de verbinding tussen het Beneden Oosterdiep en het Egypteneinde. De foto toont de situatie rond 1910. Anno nu is het kanaal gedempt en geasfalteerd. Van de molen resteert alleen nog het onderstel. De kostschool is halverwege de jaren twintig afgebroken en vervangen door een winkelpand waarin o.a. de familie Vos een kruidenierszaak dreef.

Eén van de zeldzame foto's toont ons het noordelijkste deel van het Beneden Westerdiep gezien in de richting van Veendam. Links de boerderij na boer de Jonge. De brug rechts gaf toegang tot de boerderij van Leeuwerik. Aan de landzijde van dit gedeelte van het Beneden Westerdiep vond men voornamelijk boerderijen. Rechts op de achtergrond de boerderij van de familie Nieboer. De meeste oude woningen zijn afgebroken en vervangen door nieuwbouw of onherkenbaar verbouwd.

 Het Beneden Verlaat gezien in de richting van het Oude Verlaat. Het Beneden Verlaat nam tot het verdwijnen van de scheepvaart uit de Veenkoloniale kanalen altijd een zeer belangrijke plaats in. In drie eeuwen tijd zijn vele schepen met goederen door de sluis gevaren. Rond het verlaat bevonden zich vele winkeltjes en kleine ambachtelijke bedrijfjes. Rechts de voormalige aardappelmeelfabriek van Meihuizen Boon. Schepen weg, winkeltjes weg, bijna alle berdrijfjes weg, verlaat weg en de meeste oude woningen weg. Niets van de opname is heden ten dage nog terug te vinden.

Een opname van een boomloze Beneden Westerdiep. De bomen die langs het diep stonden waren iepen. De majestueuze bomen zijn destijds gekapt vanwege de desastreuze iepziekte. Het schip op de foto betreft een kleischip dat klei vervoerde ten behoeve van de plaatselijke steenfabriek. De bomen links behoorden tot de parkachtige tuin van de boerderij van de familie Bolhuis. De tuin is later veranderd in een weiland. Het diep ligt er nog, doch er vaart geen schip meer door. De vele bruggen zijn vervangen door dammen.

Oud Veendam

Veendam, verdwijnen en verrijzen (deel 2)



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


De AE-Kade in 1932. Op de achtergrond de contouren van het Bouwhuis aan de Nieuwe Laan. Links de woningen die aan de Marktstraat staan. Deze straat werd zo genoemd omdat in het oorspronkelijke stratenplan een marktplein stond geprojecteerd op de plaats van het verbrede gedeelte aan de Ubbo Wilkenstraat. Het huisje in het midden is een pomphuisje. Op de voorgrond het voormalige riviertje de Oude AE die werd vergraven tot een vijverpartij.

Grote bedrijvigheid heerste er bij de Kerklaan. Het was rond de eeuwwisseling dat de Kerklaan uitgroeide tot het economische centrum van Veendam. Schepen brachten er goederen die gelost moesten worden of men kwam er goederen laden. Het schip rechts behoorde toe aan snikkevaarder Ten Kley uit Wildervank die een beurtvaart op Groningen verzorgde. De tijd dat deze vrachtschepen in grote getale de veenkoloniale kanalen bevoeren ligt reeds lang achter ons. Tegenwoordig worden de kanalen alleen nog bevaren door de pleziervaart.

Een zeer vroege opname uit de jaren negentig van de 19de eeuw toont ons de omgeving van de kruising Bocht Oosterdiep-Kerklaan. Langs dit gedeelte van het Oosterdiep staan imposante woonhuizen en winkelpanden. In de kanalen heerste grote bedrijvigheid door de vele schepen die er voeren. Goederen werden in die tijd nog grotendeels per schip vervoerd. Op de achtergrond staat de Sarabrug open om een schip te laten passeren. Van enig gemotoriseerd verkeer langs de kanalen is nog geen sprake.

Een blik op het Boven Oosterdiep gezien vanaf het Bocht Oosterdiep ter hoogte van de villa van Engbert Duintjer. De foto dateert uit de begin jaren twintig. De rijbaan is reeds verhard en het bebouwingslint langs het kanaal is nog intact. Links naast de woning van Volgert J.A. Wilkens de boerderij van Doornbosch die later zou wijken ten behoeve van de doorbraak van de Julianalaan. Op de achtergrond in het midden het torentje van de katholieke kerk. De ophaalbrug die toegang gaf tot het Oude Bos is vervangen door een draaibrug.

Het Bocht Oosterdiep gezien vanaf het Boven Oosterdiep begin 1900. Links de monumentale villa van Volgert J.A. Wilkens en ernaast het prachtige pand van de latere burgemeester Ubbo Wilkens. Het straatbeeld straalt nog één en al rust uit. Poseren voor de fotograaf op de rijbaan was nog geen probleem. Het enige verkeer waar men rekening mee diende te houden was de paardentram of een paard en wagen. Rond deze periode groeide het Bocht Oosterdiep uit tot de goudkust van Veendam waar menig groot woonhuis verrees.

Het Bocht Oosterdiep halverwege de jaren twintig van de vorige eeuw. Links de vroegere woning van burgemeester Ubbo Wilkens ernaast de latere woning van dr. Van Heuvelen. Het Oosterdiep werd in die tijd nog volop gebruikt als transportweg. Goederen zoals boomstammen voor de houtfabrieken, aardappelen voor de aardappelmeelfabrieken, planken afkomstig van houtzagerijen, vervoer van agrarische producten enz. Na de tweede wereldoorlog nam het vervoer per schip snel af ten gunste van het vrachtvervoer over de weg.

De kruising van het Bocht Oosterdiep/Boven Oosterdiep met de Julianalaan begin jaren vijftig. Het verkeersbeeld was in die tij nog zeer gemêleerd. Naast auto- en fietsverkeer kwam men ook handkar tegen op de rijbaan getuige de opname. De draaibrug die oa. toegang gaf tot de achtergelegen Schipperstraat zou later vervangen worden door een nieuwe Basculebrug. De Julianalaan werd aan de andere zijde van het kanaal doorgetrokken en kreeg de naam Van Stolbergweg. Opvallend zijn de vele bomen die zich nog aan de landzijde van het kanaal bevinden. De bomen links behoorden tot de monumentale villa van de dames Scholtens.

Een prachtige nostalgische opname van het Boven Oosterdiep van voor 1906. De Willemsbrug is opgedraaid om een schip geladen met turf te laten passeren. De brug gaf oa. toegang tot de achtergelegen Willemsstraat. Het vierde pand links is de voormalige boerderij van Eerkes. Deze boerderij werd, samen met enige woningen pastorie en kerk van de doopsgezinde gemeente, verwoest tijdens de grote brand op 20 augustus 1906. Deze verwoestende brand begon met een brand aan het Boven Westerdiep maar sloeg door de straffe wind over naar het Boven Oosterdiep. Het torentje rechts behoorde tot de doopsgezinde kerk die werd verwoest tijdens de brand. Het torentje werd na de brand niet herplaatst.

We kijken vanaf de Molenstreek in de Tjark Jans Giezenstraat. De straat werd vernoemd naar de voormalige burgemeester die hier zijn ambt vervulde van 1813 tot 1848. Op de achtergrond de Parklaan die na de tweede wereldoorlog Stolperlaan zal gaan heten. Eduard Eugen Stolper was een verzetstrijder die op 5 oktober werd gearresteerd en vermoedelijk op 12 oktober gefusilleerd in Westerbork. De opname werd prachtig geënsceneerd door de fotograaf gezien de ‘acteurs' die op de fotograaf toekomen.

Een oude opname van rond 1890 toont ons een blik op de Molenstreek vanaf de balustrade van de sociëteit Veenlust. Links aan de overzijde van de brug het voormalige hotel De Wildeman van de gebroeders Doewes. Op de voorgrond een scheepsjager die met zijn schip de Veenlustbrug zal passeren. De Molenstreek was in die tijd nog een langgerekt ononderbroken lint richting Ommelanderwijk. Rechts op de foto een rijtje oude schipperswoningen. Van enig gemotoriseerd verkeer is nog lang geen sprake. De kruising Molenstreek - Oosterdiep gold in die tijd als belangrijk verkeersknooppunt zowel voor de scheepvaart als het verkeer over de weg.

Oud Veendam

Veendam, verdwijnen en verrijzen (deel 1)



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


Onlangs ging de gemeenteraad akkoord met de plannen voor de grootse verandering van de Kerkstraat West. Met deze verandering die zullen gaan plaatsvinden zal een straatbeeld van Veendam wederom gaan veranderen. Zo blijft de geschiedenis zich herhalen. Telkenmale veranderd het uiterlijk van een plaats. Oude gebouwen verdwijnen om plaats te maken voor nieuwbouw die beter past bij de behoeften van die tijd. Maar ook deze nieuwbouw zal te zijner tijd weer plaats moeten maken. Zo kent iedere generatie zijn woonplaats op een ander manier. Ook ik heb veel dingen zien verdwijnen en verrijzen. Soms blijft iets decennia lang bestaan soms is het na een aantal jaren al weer achterhaald. De komende weken zal ik straatbeelden tonen die voor velen moeilijk te traceren zullen zijn, soms zijn straatbeelden nog steeds goed herkenbaar naar de huidige tijd.

Een zeer vroege opname rond 1900 toont ons de plaats waar het Boven Oosterdiep overgaat in het Bocht Oosterdiep. Links de boerderij van J. Doornbosch. De boerderij zal afgebroken worden in 1928/1929 en herbouwd in de Schippersstraat waar de gemeentewerken er tot eind negentiger jaren gebruik van maakt. Naast de boerderij de tuin waar later Volgert J.A.Wilkens zijn monumentale woning zal laten verrijzen. Het zal dan komen te staan naast de monumentale woning van Ubbo Wilkens burgemeester van 1907- 1910 en van 1920 tot zijn overlijden in 1921, die dan al aanwezig is. In de weg zien we de rails van de voormalige paardentram. De ophaalbrug geeft toegang oa. toegang tot het achtergelegen straatje, de Schippersstraat.

De fotograaf stond vol in de belangstelling toen hij deze foto maakte van de dames- heerenconfectie en modeartikelenzaak van de familie Doornbosch op de hoek van de vroegere Kerklaan. Deze kledingzaak bezat een goede reputatie en was tot ver in de omtrek bekend. Het naastgelegen winkelpand zou later bij de zaak van Doornbosch getrokken worden. De grote mast in het midden is een elektriciteitsmast. Op dit punt was er een aansluiting van de elektriciteitskabels uit de Kerklaan.

Aan het begin van de vorige eeuw vonden we langs het Oosterdiep diverse zijstraatjes. De Remiselaan, waarvan we hier een doorkijkje zien, was er één van. Het straatje met arbeiderswoningen werd aan het begin van de vorige eeuw gebouwd. Het straatje gaf tevens toegang tot de weg langs het Beneden Dwarsdiep landzijde. De arbeiders waren oa. werkzaam bij de nabijgelegen aardappelmeelfabriek van Wolda. Het straatje kreeg zijn naam van de paardentramremise die links om de hoek stond. De remise werd halverwege de jaren twintig afgebroken en vervangen door de winkel van manufactuur Bruns. De woningen aan de Remiselaan werden aan het begin van de jaren zeventig afgebroken.

Dit was het beeld aan het Beneden Verlaat begin 1900. In die tijd was het één en al bedrijvigheid. Het was in die tijd een komen en gaan van schepen die geschut moesten worden voordat men de reis kon voortzetten. We kijken hier vanaf het verlaat in de richting van Veendam. Naast het huis rechts lag aan de rechterzijde het Sinnigeslaantje. Nadat het diep in 1968 werd gesloten voor de scheepvaart werd het verlaat overbodig. Heden ten dage rest slechts de kolk van het verlaat. Niets wijst nog op de belangrijke plaats die het Beneden Verlaat ooit innam.

Dit was het beeld dat men zag aan het begin van de vorige eeuw wanneer men Veendam binnenkwam vanaf het Egypteneinde. De brug in het midden lag over het Beneden Dwarsdiep. Rechts de voormalige christelijke meisjesschool. De woning rechts aan de andere zijde van de brug was van Lucas Suk die hier een café had. Alleen de woningen links, die tot de fabriek van Wolda behoorden, staan er nog voor de rest is alles weg, inclusief het water.

Een blik op het Beneden Oosterdiep iets ten noorden van de Kerkstraat. De Veenlustbrug gaf toegang tot de Molenstreek. Hotel ‘De Wildeman' van de gebroeders Doewes aan de overzijde van de brug is reeds afgebroken. Hier zou later het bankgebouw van de Rotterdamse Bank verschijnen. Naast het voormalige hotel het kantoorpand van de Veenkoloniale Levensverzekerings Maatschappij. De bomen links behoren tot de voortuin van Veenlust. Het tweede pand links werd verbouwd tot winkel waar we oa. de boekwinkel van de familie Dijkhuis vonden.

Een opname van het Prins Hendrikplein van na de tweede wereldoorlog. Ter hoogte van de lantaarnpaal lag de brug die toegang gaf tot de Langeleegte. Deze brug werd aan het einde van de oorlog opgeblazen en niet herbouwd. Dit gedeelte van het Westerdiep werd direct na het beëindigen van de oorlog gedempt. Links de Kazemierstraat en rechts de droogschuren van de steenfabriek. Het grote huis achter de bomen is de villa ‘Carpe Diem'. Op de achtergrond de Langeleegte. Halverwege de jaren zestig werd het Westerdiep in richting Wildervank in zijn geheel gedempt.

Een prachtige sfeervolle opname toont ons het Beneden Westerdiep te hoogte van de vroegere Hofmansbrug. Rechts een deel van de bewuste brug genoemd naar schilder Hofman die aan de overzijde van het diep woonde. De woning links werd bewoond door petroleumventer Max Nanninga. Van een verharde weg was in die tijd nog geen sprake en in tijden van regenachtig weer veranderden de wegen in modderpoelen.

De Burgemeester de Hoopstraat getoond vanaf de Verlengde van Beresteynstraat. Langs deze straat werden voornamelijk vrijstaande middenstandswoningen gebouwd. Opvallend detail is de boom op de achtergrond die in de rand van het trottoir staat. Let ook eens op de prachtige straatverlichting in die tijd. De hoge bomen op de achtergrond behoorden toe aan de Veenlusttuin.

Pagina's

Abonneren op RSS - Oud Veendam