Isotopenfabriek: 200 banen en werken aan innovatieve kankerbestrijding
Het Amerikaanse bedrijf SHINE komt met haar Europese vestiging naar de gemeente Veendam. Dit heeft SHINE in een gezamenlijke persconferentie met de gemeente Veendam en de provincie Groningen bekendgemaakt. SHINE maakt medische isotopen, basisstoffen die nodig zijn in onderzoek naar onder andere kanker en de behandeling ervan. Door een revolutionaire techniek maakt SHINE isotopen waardoor geen kernreactor meer nodig is. Het productieproces verloopt hierdoor veiliger, schoner en betrouwbaarder. De Europese vestiging van SHINE wordt vanaf 2023 gebouwd in de gemeente Veendam. De logistieke mogelijkheden gaven de doorslag; Veendam kwam als beste uit de bus nadat meer dan 50 mogelijke vestigingslocaties in verschillende Europese landen werden bekeken. De komst van SHINE levert directe werkgelegenheid op voor circa 200 mensen.
SHINE fabriek Janesville
Kanker en hart- en vaatziekten zijn wereldwijd de voornaamste oorzaken van overlijden. Vier van de vijf ernstig zieke patiënten krijgen in hun onderzoeks- en behandelingstraject te maken met radioactieve stoffen. Dit maakt het mogelijk om kanker en hart- en vaatziekten in een vroegtijdig stadium op te sporen. SHINE gaat hiervoor de basisstoffen maken, de medische isotopen. Dit zijn kleine hoeveelheden radioactieve stoffen met een medische toepassing. Door doorontwikkeling van beschikbare technieken is het steeds meer mogelijk om kankercellen en uitzaaiingen met behulp van medische isotopen op te sporen en te bestrijden. Tot nu toe worden deze medische isotopen wereldwijd nog vooral geproduceerd met behulp van kernreactoren. SHINE realiseert deze medische isotopen met haar versnellerstechniek waardoor het productieproces veel veiliger, veel schoner, veel betrouwbaarder en veel kosten-effectiever is dan de huidige productietechniek met kernreactoren. Harrie Buurlage, directeur SHINE Europe: ‘Met de komst van SHINE naar Veendam en de ontwikkeling hier van deze medische isotopen, zullen Europese patiënten steeds meer betrouwbaar en kosteneffectief onderzocht en behandeld kunnen worden met medische isotopen. De kwaliteit van leven zal jaarlijks voor vele miljoenen Europese patiënten aanmerkelijk verbeteren.’
Compact en veilig zonder reactor
Om de medische isotopen te produceren, bouwt SHINE een fabriek in de gemeente Veendam. Daarin wordt een kleine hoeveelheid uranium in een deeltjesversneller gesplist. Het materiaal dat hierbij vrijkomt, wordt gebruikt in onderzoek naar kanker en de behandeling ervan. De alternatieve techniek van SHINE zorgt ervoor dat er voor dit proces geen nucleaire reactor nodig is. Met de versneller maakt SHINE deeltjes die ook door een reactor gemaakt worden. De fabriek in de gemeente Veendam heeft met de oppervlakte van een half voetbalveld een compacte omvang. In de fabriek worden acht versnellers op een rij geplaatst in een kamer onder de grond. Hierin worden de medische isotopen gemaakt. ‘Dit gebeurt op een zeer veilige manier in een gesloten systeem’, aldus Harrie Buurlage. ’De ervaring die we hebben met onze Amerikaanse fabriek in Janesville (Wisconsin) wordt hier ook toegepast. Door de nieuwe SHINE-techniek zijn er honderdmaal minder uraniumsplitsingen nodig, is de fabriek veel veiliger dan bij onderzoeksreactoren en is er veel minder afval. De kleine hoeveelheid radioactief afval die overblijft, wordt afgevoerd en opgeslagen volgens de strenge regels die ook in Nederland gelden. Net als nu gebeurt bij de ziekenhuizen hier in de regio.’
Nederland logistiek voordelig en innovatief
De keuze voor een Europese fabriek in Nederland heeft te maken met de ligging en met de innovatiekracht van ons land. Nederland ligt logistiek gunstig als het gaat om de levering van medische isotopen aan landen in Europa. Bovendien heeft Nederland veel ervaring met de productie van medische isotopen door uranium-splijting. Dit gebeurt nu al in Petten volgens duidelijke regelgeving en een streng toezicht door de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS). Ook afvalverwerking is in Nederland op een zeer veilige manier geregeld door de Centrale Organisatie voor Radioactief Afval (COVRA). Daarnaast heeft Nederland een koploper-positie als het gaat om onderzoek naar het toepassen van radiotherapie. SHINE zal in een gelijk speelveld gaan concurreren met onderzoeksreactoren in Europa en de wereld. Daarnaast zal SHINE regionaal gebruik maken van de kennis van de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool en van de ervaring die het Kernfysisch Versnellersinstituut in Groningen heeft.
200 arbeidsplaatsen
SHINE zal zich vestigen naast het industrieterrein Dallen II bij Wildervank. Bij de keuze voor de gemeente Veendam speelde de infrastructuur een rol. Voor de aan- en afvoer van de SHINE-producten is een goed wegennetwerk nodig; iets wat Veendam biedt richting zowel Groningen/Randstad als Duitsland. Ook heeft Veendam een goede verbinding met een vliegveld in de buurt, Groningen Airport Eelde. Verder heeft Veendam een centrumfunctie in de regio waardoor het een goede schaalgrootte heeft qua voorzieningen. Dit geldt zowel voor de beschikbaarheid van arbeidskrachten als van toeleveranciers. De komst van SHINE naar de gemeente Veendam levert directe werkgelegenheid op voor circa 200 mensen. Dit betreft alle opleidingsniveaus (mbo/hbo/universiteit). Daarnaast is er werk voor toeleveranciers. Tijdens de bouw van de fabriek, die enkele honderden miljoenen euro’s gaat kosten, is er ook veel extra tijdelijke werkgelegenheid. Daarbij wordt gebruikt gemaakt van lokale partijen. De fabriek wordt tussen 2023 en 2025 gebouwd.
Groningse mentaliteit
De mentaliteit van de regio was ook een belangrijk aspect. Harrie Buurlage: ’Veendam is vergelijkbaar met het Amerikaanse Janesville en Groningen als provincie met de staat Wisconsin. Deze Amerikaanse regio kent net als Groningen ook een nuchtere doenersmentaliteit met de nodige ambitie. Ook de inzet van zowel de provincie Groningen als gemeente Veendam heeft bijgedragen aan de keuze voor Veendam. Door hun open houding hebben we ons van het begin af aan welkom gevoeld. Natuurlijk speelt ook mee dat ik in Groningen geboren en getogen ben. Ik ken de regio en de mentaliteit hier. We zijn dan ook erg trots dat we onze fabriek mogen vestigen in Veendam.
