Door Henk Drenth op vrijdag, 2 augustus, 2019 - 08:00
De bibliotheek is sinds een aantal jaren veel meer dan boeken alleen. De Bibliotheken hebben de afgelopen jaren enorme veranderingen doorgemaakt, en is de maatschappelijke rol van de bibliotheek verschoven.
Een van die maatschappelijke rollen is de preventie van laaggeletterdheid. Er zijn in Nederland ongeveer anderhalf miljoen mensen die de basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen niet of niet goed beheersen waardoor zij niet goed mee kunnen komen in de maatschappij.
De bibliotheek heeft ook een enorm groot publiek bereik en is het nog meer een ontmoetingsplek geworden. Met scholen is er een samenwerkingsverband. De school zorgt voor de technische leesvaardigheid en de bibliotheek voegt daar leesplezier aan toe. Jeugd tussen de 7 en 17 jaar kan tijdens de maandelijkse dojo leren programmeren in de bieb. En kennis maken met o.a. Scratch, Micro:bit en Ozobot. De bibliotheek organiseert activiteiten in de klas of in de bibliotheek. Voor educatief of gewoon voor het plezier.
Activiteiten zijn er voor jong en oud. Op dinsdag 30 juli waren het er twee op één dag. ’s Ochtends een activiteit voor 65-plus senioren, en voor de jeugd de Voorleestent.
Voor 15 senioren was er met samenwerking met Team Sport de hersenkrakende bijeenkomst ‘het Fitte Brein’. Petra van den Bosch van Team Sport nam het gedeelte ‘bewegen’ voor haar rekening. Het waren bewegingen waarbij een beroep werd gedaan op de coördinatie, en werden er opdrachten uitgevoerd in combinatie met bewegen.
Bij minder actief zijn gaat de hersencapaciteit afnemen. En worden verbindingen afgebroken wanneer ze niet meer worden gebruikt. Hoe meer er gedaan wordt, zoals lezen, muziek maken, en zo divers mogelijk, hoe groter het netwerk in de hersenen. Dat ook kan helpen om het proces van dementie te vertragen. Iemand die achter de geraniums zit en niets meer doet zal op zijn zestigste al geestelijk kunnen aftakelen.
Bibliothecaris Jolanda Robben liet de senioren opdrachten uitvoeren wat ze normaal eigenlijk niet zouden doen. Ze moesten zich er eerst in verdiepen. Dat zorgde er al voor dat de hersenen extra aan het werk werden gezet. Er waren twee opdrachten te doen, waar veel schik in was. Men moest kleine rijdende robotjes in programmeren voor het laten volgen van een route. Een andere bezigheid was een kleurplaat inkleuren van een vogel. Deze ingekleurde vogel kwam met een tablet virtueel in 3D tot leven. Het kwam als het ware op de tafel te staan en kon in elke hoek worden bekeken. De 3D vogel had precies de kleuren van de tekening gekregen, ook precies met lijntjes die een deelnemer had getekend. De techniek erachter is Pokémon gerelateerd.
Met de Vakantie Voorleestent is de veranderende rol van de bibliotheek, en het samenwerkingsverband, ook heel plaatsgebonden. De Vakantie Voorleestent wordt jaarlijks op openlucht locaties gehouden tijdens de zomervakantie. Ook worden er samen spelletjes gedaan. Kinderen en ouders kunnen tevens (voor)leesboeken gaan lenen. Met de Vakantie Voorleestent wil de bibliotheek het (voor)lezen in de zomer stimuleren.
Bibliotheek Veendam heeft deze zomer ook weer een vol programma voor kinderen en (groot)ouders. Zes weken lang kan men elke woensdagochtend in de bibliotheek op reis voor het bezoeken van de leukste en gekste plekken. Van de Griezelkust naar Sportmanië en van het Dierenrijk naar Lachland.
Dinsdagavond stond de voorleestent bij obs De Noorderbreedte in samenwerking met kinderopvang Prokino. Woensdagavond is samen met kindercentrum Hoi Pippeloi Zuidenveld bezocht. Er gaan 10 edities plaatsvinden. Op dinsdag 20 augustus wordt de Vakantie Voorleestent afgesloten met een slotfeest in Veendam Noord.
Zondag 4 augustus wordt voor de tweede keer een American Day gehouden in Borgerswold. Dit jaar niet bij de Amigo Ranch maar op het grasveld bij de grote heuvel in Borgerswold waar ook de luchtballonnen opstijgen.
Volgens Klaas Timmenga wordt het een mega gezellige Amerikaanse dag met auto’s, live muziek, food en drinks. Dit moet volgens Klaas het American event worden van Veendam, en misschien wel van het Noorden. “Vorig jaar was al een groot succes, maar nu klappen we er overheen met superartiesten en bands en 84m2 dansvloer voor de linedansers. Vuurspuwers, piraten die spelletjes spelen met kids en met cowboys en cowgirls. Ook een braderie zal niet ontbreken, uiteraard alles gratis toegankelijk.
De omzet van de American day gaat naar de zieke Geuko van Lang uit Winschoten. Geuko is inmiddels landelijk bekend door zijn deelname aan het televisieprogramma Je geld of mijn leven. Dankzij donaties van kijkers kon Geuko naar Amerika om daar een behandeling te ondergaan. Hij is inmiddels terug in Nederland waar de therapie wordt voortgezet.
In bovenstaande video verteld Klaas Timmenga wat de bezoekers kunnen verwachten en Geuko’s vader Gert Jan praat ons bij over Geuko.
In april werden de informatieborden uit 2009 in het centrum en aan de toegangswegen Veendammerweg en N366 op zwart gezet wegens problemen met het verouderde G3 netwerk. De verwachting was toen dat begin mei de nieuwe informatieborden zouden worden geplaatst.
Afgelopen woensdagmiddag werd het eerste nieuwe informatiebord in de Kerkstraat geplaatst. Wanneer deze actief wordt en wanneer de overige informatieborden worden geplaatst is op dit moment nog niet bekend.
Donderdag 25 juli jl. zijn in Borgerswold op de Flora zeven extra kunststoffen drempels geplaatst tussen de bestaande obstakels die er voor moeten zorgen dat er geen hoge snelheden worden gereden. De extra drempels zijn geplaatst naar aanleiding van klachten over hardrijders en geluidsoverlast.
Door deze ingreep kiezen automobilisten nu niet voor de drempel maar voor de berm wat grote gevolgen heeft voor het natuurgebied van Borgerswold. Op dit moment is nog onduidelijk welke maatregelen hier tegen genomen worden.
Door Hans van Noort op donderdag, 1 augustus, 2019 - 07:00
Tekst Hans van Noort
Het is stil. Een buizerd hoog in de lucht miauwt, het klinkt als een schreeuw door het verlaten land. Een ree springt op nog geen 20 m vrolijk over de paden en graven. Een Vlaamse gaai is in schijngevecht met een kraai. En een groepje vrijwilligers poetst de grafzerken en/of werkt het achterstallig groenonderhoud weg. Zomaar wat impressies van de begraafplaats aan de Dalweg 36 anno 2019.
Bij Koninklijk Besluit van 22 augustus 1827 worden gemeenten met meer dan 1000 inwoners verplicht om buiten de stad een begraafplaats aan te leggen. Zo ook in Wildervank. Met de dood wil men niet geconfronteerd worden! Op de begraafplaats aan de Dalweg 36 zijn precies 100 jaar geleden de eerste mensen begraven.
In de late middeleeuwen en de 15e, 16e eeuw worden overledenen begraven in de kerk. Meestal zijn dat de mensen van goede komaf, met geld dus. In veel oude kerken zijn nog grafstenen en/of rouwborden te vinden, soms zelfs monumentale praalgraven! In veel gevallen hebben ze bij leven veel voor een kerk betekend en met regelmaat de portemonnee getrokken voor een restauratie, een orgel of een kerkenbank.
Tijdens de raadsvergadering van de gemeenteraad van Wildervank op 13 juli 1915 wordt tot aankoop van de grond besloten. Ja, en voordat dan alles in kannen en kruiken is, zijn we 3½ jaar verder. Op 8 januari 1919 overlijdt Johanna Uitvlugt in de gezegende leeftijd van 86 jaar. Zij wordt geboren in Nieuwe Pekela op 8 april 1832 en trouwt op 12 februari 1859 in Veendam met Jan Kostwinder. Zij heeft de “eer” als eerste op deze begraafplaats teraarde te worden besteld. De plaats waar zij begraven ligt, is wel bekend – D1, maar er is géén gedenksteen meer aanwezig. De steen van Johann Vogel er pal naast, op nummer D-2, is er nog wel. Hierna volgen vele, vele anderen.
Rood is bijzonder grafmonument, groen bijzonder persoon.
De begraafplaats wordt spoedig te klein. In 1935 volgt een uitbreiding. Ook de beplanting wordt aangepast.
De begraafplaats heeft beslist cultuurhistorische waarden. Er is een commissie in het leven geroepen, die deze waarden in kaart heeft gebracht. Van welke bekende Wildervanksters zijn nog grafstenen te vinden? Is misschien de tekst of de symboliek op de zerken heel bijzonder, of de vormgeving en het materiaalgebruik opvallend? Is het antwoord ja, dan worden deze als funerair erfgoed ( = historische waarden) gekenmerkt.
De voldoende bekende personen zijn aan de Dalweg 36 begraven, een summiere opsomming:
Mevr. Everts – Mackeno
oud wethouder van Wildervank en Veendam in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw;
J. Siccama
architect. Van zijn hand o.a.: Huize Marianne en Marieneck aan het Beneden Oosterdiep. De villa v/h de fam. Everts aan de Nijverheidskade en Huize Franciscus.
H. Knoop
1ste uitgever en redacteur van De Noord – Ooster.
Mevr. M. Knoop – Bierling
volgde haar man in 1930 op als uitgever en redacteur van De Noord - Ooster.
Jan Bosch
Succesvol landbouwer. Heeft zijn steentje bijgedragen aan de bouw van de Gereformeerde kerk én zijn beroemde Walcker orgel.
Harm en Grietje Drost
1e schipper van museumschip De Familietrouw.
Bijzondere symboliek treffen we aan o.a. in de vorm van een treurwilg - als teken van rouw en verdriet. De gebroken zuil geeft aan dat iemands leven plotseling geëindigd is. Een zandloper symboliseert de vergankelijkheid. Een palmtak wijst op de overwinning op de dood en een olijftak staat voor gerechtigheid, vroomheid en vrede. Bij zowel de oudere als de nieuwe graven zijn veel mooie funeraire kunstuitingen te bewonderen.
In de 2e helft van de 19e eeuw met een piek in het gebruik in de jaren ’20 en 30’ van de vorige eeuw komen de graftrommels in de mode. Graftrommels zijn ovaal en hebben een glazen deksel. Hierin bevinden zich beschilderde kunstbloemen en -bladeren gemaakt van zink of blik. Op deze begraafplaats is er nog één te vinden, die overigens gerestaureerd is. In Veenhuizen is er zelfs een museum aan gewijd.
Een werkgroepje vrijwilligers, Co, Daan, Jainine, Janet, Hilma en Hans zijn onder supervisie van Saskia (medewerker beheer begraafplaatsen en ondersteuning van De Kompanjie) nagenoeg wekelijks op Dalweg 36. Zerken schoonmaken en opnieuw beletteren/verven. Dit is monnikenwerk, want het moet er wel weer netjes uitzien. Ze zijn medio 2018 gestart in het kader van het project Kerken in het Groen van Landschapsbeheer Groningen. Daan: “Dit werk past precies bij mij. Ik heb een beetje groene vingers en ben graag buiten. Bovendien is het erg dankbaar werk. We krijgen veel complimentjes.” De dames: “Iets moois maken in alle rust en stilte geeft veel voldoening. Het is ontspannen en leuk werk in de natuur. Ook het samen bezig zijn heeft zijn charmes. Bovendien is het boeiend om met mensen bezig te zijn die totaal verschillend zijn, maar samen de motivatie hebben de begraafplaats weer smoel te geven.”
Het oude lijkenhuisje is een perfecte schuilplaats en fungeert tevens als kantine. “We zijn een jaar verder. Het verschil is duidelijk,” beamen ze allemaal. “De begraafplaats aan de Dalweg 36 is als geheel van historische waarde. Dan moeten we ook zuinig op zijn en het goed onderhouden. Dat is bijna een plicht!”
Op het nieuwe gedeelte van de begraafplaats liggen 3 oorlogsgraven die van:
Allie Geert Hulshof
Hij overleed in Hamburg op 21- jarige leeftijd.
Jan Kamminga
Was lid van het verzet en is op 16 april 1945 in het zicht van het oorlogseinde gefusilleerd in Norg - 29 jaar;
Berend Prummel
Op 22 januari 1945 overleden in Blankenburg - 24 jaar.
Tijdens de jaarlijkse 4 mei herdenking worden op deze graven ter nagedachtenis bossen bloemen neergelegd.
Een man die alles over deze begraafplaats weet is de bekende Wildervankster Jan Rijks. Hij was ook een van de commissieleden. Vanuit zijn professie - natuursteensteller staat op zijn visitekaartje - is hij er vaak te vinden. Via zijn archief, gesprekken en aantekeningen heeft hij zijn kennis met ons gedeeld. Ook de beheerder van de begraafplaats de gemeente Veendam zijn we dank verschuldigd. Plattegronden en archiefstukken hebben we mogen gebruiken en inzien.
Nieuwsgierig geworden? Een bezoekje aan het hof is altijd weer verrassend én interessant. Het geeft een prachtig beeld over de geschiedenis van 100 jaar begraven.
