Oud Veendam

De Promenade



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@online.nl


Op verzoek van Helga Brouwer die reageerde op mijn vraag of er ‘verzoeknummers' zijn, een kort verhaal over de Promenade en beelden die laten zien hoe ik de Promenade vroeger in mij jeugd gekend heb.

Ik hoor mijn moeder er nog regelmatig over. De prachtig aangelegde en onderhouden tuin met de vijver partij. De concerten die er gegeven werden en de feesten die er werden gevierd Over de prachtige illuminatie die de tuin bij avond sprookjesachtig verlichte. Een prachtige parkachtige tuin die zich leende om te wandelen, te flirten en te flaneren. De ouderen onder ons zullen weten over tuin ik het heb, de jongere generatie zal het hooguit van foto's kennen of van de verhalen. De tuin waar ik het over heb is de voormalige Veenlusttuin. De tuin behoorde tot de bouw van de Sociëteit Veenlust in 1884 toe aan de borg Veenlust die hier voorheen stond.

Na de afbraak van de borg en herbouw van de Sociëteit Veenlust werd ook de tuin volledig gerenoveerd. De tuin Lag achter de Sociëteit en liep parallel aan de Kerkstraat richting de Winkler Prins straat waar tevens een toegang was tot de tuin. De tuin werd aan de zuidkant begrensd door de Kerkstraat en aan de noordzijde door het sportterrein.

Nadat de Sociëteit na de 2de Wereldoorlog zijn exclusieve uitstraling verloor en het geheel overging naar de gemeente Veendam verloor ook de tuin snel aan uitstraling. De tuin verpauperde in snel tempo. De prachtige borders verdwenen, de vijver werd gedempt en onderhoud werd en niet meer gepleegd. De tuin was ten dode opgeschreven. Met het verlies van deze tuin verloor Veendam een waardevol groengebied in het centrum.

Direct na de 2de WO veranderde het winkelbestand in sneltreinvaart. Er kwamen grotere winkels met een breder assortiment, er kwamen warenhuizen en supermarkten. Het winkelgebied concentreerde zich richting de centra waar veel vraag was naar meer en grotere winkels. In Veendam kwam voor deze uitbreiding de verpauperde Veenlusttuin in zicht. In heel Nederland was het fenomeen winkelpromenade in opmars. Wandel- en winkelgebied ineen waar de auto taboe was. En zo werd begin jaren zestig begonnen met de bouw van de Promenade waar ruimte was voor een modern winkelbestand en tevens een supermarkt. Om het vele autoverkeer dat het gebied zou aantrekken een plaats te geven werd aan de achterzijde op het voormalige sportterrein een groot parkeerterrein aangelegd.

Aan de zuidzijde werden lage winkelunits gebouwd terwijl aan de noordzijde boven de winkels ook woningen werden gebouwd. Aan de noordzijde verrees tevens een supermarkt waarin de Albert Heijn zich vestigde die tot dan in de Kerkstraat zat. De Noordzijde werd in eerste instantie niet direct volgebouwd. Later werden ook dit in eerste instantie leeg gelaten deel volgebouwd en werd er tevens een voor die tijd grote torenflat gebouwd. In het begin was de promenade een echte wandelpromenade waarbij de nadruk lag op gezelligheid in combinatie met winkelen. Er was veel groen, er was een vijver met fonteinen, Er waren bomen , overgebleven van de voormalige Veenlusttuin, en bakjes om van dit alles te genieten. Winkeliers kwamen en gingen er dienden zich publiektrekkers aan zoals C&A maar langzaam aan verpauperde de promenade. De wereld werd zakelijker en er kwam meer nadruk op functionaliteit. Het overdadige groen verdween uit het straatbeeld. De bomen werden gekapt, de vijver was inmiddels gedempt en de gezelligheid verdween. De nadruk kwam steeds meer te liggen op winkelen.

Aan het einde van de vorige eeuw werden in grotere steden de overdekte winkelcentra hun opmars. Veendam kon natuurlijk niet achterblijven en ook Veendam zou een overdekt winkelcentrum moeten hebben. Daar de projectontwikkelaar slechts de helft van het winkelgebied in handen kreeg werd ook maar de helft van de promenade aangepakt. De andere helft bleef zoals hij was.

Het grote probleem van het winkelcentrum in Veendam is de samenhang. Verschillende delen zijn in verschillende tijden aangelegd. Naar de eisen en inzichten van die tijd. Hierdoor mist de samenhang en geeft het geheel een rommelig on onsamenhangend beeld. Een groot ongezellig Veenlustplein, een promenade uit de jaren zestig naast een hypermodern overdekt deel, een ABC Complex uit de jaren tachtig dat naast het centrum ligt. Is het een succes geworden? Ik kom er vrijwel nooit. Ik vind het niet gezellig, het heeft geen uitstraling, en de winkels zijn nog nooit volledig bezet geweest. Wanner ik op een mooie zomerse dag ga winkelen ga ik wel naar Groningen, Assen, Zwolle, Zutphen, Deventer waar ik heerlijk in de zon kan genieten van alles om me heen. Een brede straat waar de mogelijkheid is om even te zitten en te genieten van oude gevels en het groen dat zich in de straat bevind. Het trekt me niet echt om dan in een overdekt warm winkelcentrum rond te lopen.