Door Hans van Noort

Manon is 13 jaar en zit in klas 1b, de brugklas, van het VMBO. Hoe ziet haar dag eruit? Om 05.45 uur loopt de wekker af. Ze staat op, kleedt zich aan en gaat voor het eten zorgen. Rond half zeven roept ze haar jongere broertje van bed. Dan helpt ze haar moeder bij het opstaan en aankleden, want die kan het zelf niet meer. De vreselijke ziekte MS heeft haar in de macht. Ze schilt alvast de aardappelen en maakt de groenten zover klaar voor het avondeten en pakt voordat ze naar school gaat nog even de stofzuiger en doet de vaat in de afwasmachine. Eindelijk kan ze naar school. Ze heeft er al een hele dag opzitten! Op school gaat het niet zo geweldig. Ze kan zich moeilijk concentreren en vergeet snel wat de meesters en juffen vertellen. Als het zo door gaat blijft ze zeker zitten! Als ze na school thuis komt wacht haar wederom een huishoudelijke taak. En zo gaat het dag in dag uit…

De naam Manon is verzonnen. Het is slechts één voorbeeld van mantelzorg. Mantelzorg is een term die staat voor de intensieve zorg aan een chronisch zieke van minimaal 8 uur per week en minstens 3 maanden achtereen. Die zieke is dan een partner, familielid, ouder, vriend, buur of goede kennis. Veelal is mantelzorg onzichtbaar. Bij het Steunpunt Mantelzorg, dat valt onder Compaen, komen steeds vaker meldingen binnen over mantelzorgers. Deze komen van huisartsen, buurtzorg, buren, mentoren van schoolkinderen en anderen. In zulk soort situaties komt het Steunpunt Mantelzorg in actie. Sjeni Mustafa coördineert dit alles samen met haar team.

Sjeni heeft de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening gedaan. Ze werkte een aantal jaren als gezinscoach bij Thuiszorg Groningen in Hoogezand, waar ze veel te maken kreeg met opvoedkundige- en financiële problemen. Ze is inmiddels 7 jaar in dienst bij Compaen als buurtwerker en mantelzorgondersteuner. In haar team (17 personen) werken mensen met verschillende expertises zoals (buurt)maatschappelijk werk, opbouwwerk, cliëntondersteuner, wijkcoördinatie, jongeren- en ouderenwerkers. Wekelijks is er overleg tussen deze deskundigen. Binnen Compaen zijn er 2 van zulke teams. Een verdeling is er gemaakt in team Noord (Veendam) en team Zuid  (Veendam/Wildervank). Tussen beide teams is maandelijks overleg. Bij complexe vraagstukken doet men ook wel aan intervisie, zodat alle mogelijke kennis beschikbaar is of komt.

Dit jaar start er een provinciale campagne om meer aandacht te vragen voor de jonge mantelzorger, zoals Manon in ons voorbeeld. Via flyeren, infomappen in de wachtkamer bij huisartsen, voorlichting en educatie op scholen en media aandacht gaat het erom deze jonge mantelzorgers vroegtijdig te signaleren en hen op weg te helpen. Deze kinderen, want dat zijn het, hebben een zware taak. Uit onderzoek blijkt dat 1 : 4 kinderen (= 25%) te maken heeft met deze vorm van mantelzorg. Het is een verborgen groep! Bovendien staat het de ontwikkeling van henzelf in de weg, wat zich later zou kunnen wreken. 
Zoals we al gezien hebben is mantelzorg niet leeftijdsgebonden.

Steunpunt Mantelzorg
De mantelzorg is complex, maar ook waarom mantelzorg gegeven wordt is dat. Dementie, autisme, herseninfarct, alleenstaande oudere die niet meer voor zichzelf kan zorgen, MS, verslaving drugs / alcohol, depressie, gehandicapte broer of zus en ga zo maar door. In onze participatie maatschappij waarbij we langer zelfstandig moeten blijven wonen zijn de problemen er niet minder op geworden. Een bijkomende kwestie is dat de mantelzorgers het zelf niet zo zien, die doen het “gewoon.” Het Steunpunt probeert ook de mantelzorgers te ontzorgen, door bijvoorbeeld hen in contact te brengen met lotgenoten of een gezellige middag te organiseren. Een mooi voorbeeld is het Alzheimer Café. Eénmaal per maand  wordt een spreker uitgenodigd die iets komt vertellen over een thema zoals: wat is precies dementie? levenseinde; bewindvoering; notariaat; juridische zaken; hoe om te gaan met mensen met dementie? Hoe regel ik zorg? “Deze bijeenkomsten worden goed bezocht,” vertelt Sjeni enthousiast. “Gemiddeld hebben we toch wel 35 man in de zaal. De ene keer vindt het plaats bij De Breehorn en de andere keer bij het Zorgcentrum A.G. Wildervanck.

Dat ontzorgen wordt respijtzorg genoemd. Via “Wehelpen” kunnen mantelzorgers hulp inschakelen. zie www.parkstadveendam.nl/node/23851 Ook Humanitas biedt de helpende hand.

Speciaal voor mantelzorgers is er eenmaal per maand een middag of avond om elkaar te ontmoeten. Dat is altijd op de 3e donderdag. Om ook de werkende mantelzorger tegemoet te komen vindt dit dus zowel op de middag als op de avond plaats.

Het Steunpunt geeft ook allerlei tips en handvaten voor de mantelzorger. Bijvoorbeeld:

• het advies om huishoudelijke hulp in te schakelen;
• een aanpassing aan de woning te laten uitvoeren;
• helpen bij een aanvraag hiertoe;
• een luisterend oor bieden;
• stimuleren niet alles zelf te doen of
• in overweging geven of dagbesteding misschien iets is.
• En nog veel meer.

In eerste instantie is het Steunpunt Mantelzorg er natuurlijk voor de mantelzorgers. Doch ook vrijwilligers en professionele zorgverleners kunnen gebruik maken van de expertise van het Steunpunt. Sjeni: “We zijn er voor allemaal.”

Werken en mantelzorg
De werkende mantelzorger is eveneens een groot probleem. Het combineren van werk en zorg is voor velen géén gemakkelijke taak. Gelukkig zijn er steeds meer bedrijven die gekenmerkt worden als “mantelzorgvriendelijk bedrijf.”

Wat verstaan we hieronder?
Het bedrijf past zijn beleid aan zodat de mantelzorger door bijvoorbeeld flexibele werktijden zijn naaste kan verzorgen. Of door soepel om te springen met zorgverlof. Voor kleinere bedrijven valt dat niet mee. Het is moeilijk om de open gevallen uren in te vullen. Maar… waar een wil is, is een weg. Verder kunnen bedrijven ook een signaalfunctie vervullen. De personeelsfunctionaris/HR-manager, vangt tijdens een functioneringsgesprek e.e.a. op van de werknemer. Dan getuigt het van goed werkgeverschap om e.e.a. door te spelen naar het Steunpunt. Uiteraard in overleg met deze werknemer! Sjeni vertelt enigszins trots dat Compaen, haar werkgever, het certificaat Mantelzorgvriendelijk bedrijf heeft verworven. Overigens is er ook veel wettelijk geregeld!

Zorgt u dus voor een familielid, vriend of buur dan kunt u altijd een beroep doen op het Steunpunt Mantelzorg. Doen hé!

U kunt ze bereiken op 0598-698119 of via de mail info@compaenveendam.nl