Oud Veendam

Tusschendiepen



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl 


Tusschendiepen, deze naam is ontleend aan het feit dat de wijk zich bevindt tussen de beide Diepen. Het Westerdiep enerzijds en het Oosterdiep anderzijds. Om het ontstaan van dit gebied te omschrijven moet ik eerst iets vertellen over de geschiedenis van Veendam.

Zoals de meeste gemeenten in de Veenkoloniën ontstond de gemeente aan de aangelegde kanalen die nodig waren voor de ontwatering en de afvoer van de turf. Veendam heeft een zogenaamd dubbel kanalenstelsel. Het voordeel was dat men in de hoofdweg die lag aan de wegzijde geen bruggen hoefde te leggen voor de aangrenzende wijken. De bebouwing en de economische activiteiten vonden voornamelijk plaats langs de kanalen.

De twee kanalen werden slechts op vijf plaatsen met elkaar verbonden. Dit was het beneden en Boven Dwarsdiep, de Kerklaan, de Koningslaan en de Nieuwelaan. Tot 1900 was het gebied tussen deze dwarslanen onbebouwd en door dit gebied meanderde de oude AE die tussen de beide diepen liep.

Zoals ik vertelde concentreerde de bebouwing zich langs de kanalen en de zijlanen. Langs het Westerdiep vooral de agrarische sector langs het Bocht Oosterdiep de villa's. Rond negentienhonderd was Veendam eigenlijk vol gebouwd. Economisch gezien stond Veendam aan de vooravond van een opleving.

In 1901 werd er een nieuwe woningwet aangenomen die gemeenten verplichtten om met uitbreidingsplannnen iets aan de grote woningnood te doen die zich vooral in grotere plaatsen voordeed. De twee gebieden die zich hiervoor leenden was het gebied dat zou ontstaan tussen het nieuwe station en het Oosterdiep en als tweede het gebied tussen de Kerklaan en de Nieuwelaan.

Tot 1911 vond er in dit gebied nog niet veel activiteit plaats. Wel waren de HBS en het sportterrein aangelegd. Ook het feit dat het NOLS station was gebouwd had zijn invloed op de definitieve structuur van de wijk tussendiepen. De architect Verhagen uit Utrecht tekende de uiteindelijke plankaart.

Wanneer we het gebied overzien zie je dat het gebied is opgezet langs assen. Het middelpunt ligt op de plaats waar eens de fontein stond. De eerste as die we zien is geprojecteerd op het station enerzijds en anderzijds waar de latere MULO werd gebouwd. De tweede as loopt vanuit de Kerkstraat in de richting van de Jacob Bruggemalaan. Ter hoogte van de Ubbo Wilkensstraat werd een marktplein gecreëerd. Twee kortere assen liepen naar de Kerkstraat en naar het Beneden Westerdiep waar burgemeester Van Beresteijn zijn huis liet bouwen als blikvanger.

De oude AE werd gevangen in een singel. Langs de assen was plaats voor vrijstaande villa's. Aan de AE kade en langs het hertenkamp was plaats voor iets minder luxueuze woningen zoals dubbele herenhuizen. De rest zou opgevuld worden door woningen voor middenstanders en arbeiders. De ontwikkeling van het gebied is niet in één keer aangelegd. Globaal kunnen we het gebied in twee delen opdelen. Het gebied tussen de Wilkenstraat en het Westerdiep en het gedeelte tussen de Wilkensstraat en het Oosterdiep.

Als één van de eersten begon de woningbouwvereniging Veendam met de bouw van woningen bv. aan de Nieuwstraat. Aan de Boermastraat en de Petersenstraat werden middenstandswoningen gebouwd.

Woningbouwvereniging Patrimonium bouwde arbeiderswoningen aan de Marktstraat. De ontwikkeling van het totale gebied wordt pas in de jaren veertig afgerond. Lange tijd gebeurde er niets in het gebied.

Eind zestiger jaren werd besloten om de Veenlusttuin te kappen en tot de bouw over te gaan van een nieuw winkelcentrum. Daarbij werd het voormalige sportterrein jammer genoeg omgetoverd tot een parkeerplaats. Ook de fontein moest een ander plekje zoeken.

In de tachtiger jaren werd besloten om tot de sloop over te gaan van de arbeiderswoningen aan de Nieuwstraat, Leliestraat, het AGW-plein. Door de sloop van het Ten Horn complex werd de wijk verder uitgebreid met burgerwoningen. Ook aan de Marktstraat werden de woningen vervangen door nieuwbouw. Bij de herbouw is terdege rekening gehouden met het oorspronkelijk karakter van de wijk.