Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inspelend op de actualiteit met veel foto's. Mocht u trouwens zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl
Terwijl ik dit verhaal schrijf vriest het buiten, het is winter. Voor de één kan het niet snel genoeg voorbij zijn maar er is ook een groep mensen die zich verheugt op deze winterse omstandigheden. Strenge vorst geeft namelijk de mogelijkheid tot een Hollands tafereel, natuurijs. Met z'n allen op vaarten, vijvers, plassen en meren. Maar ook de plaatselijke ijsbaan mag zich op een grote schare schaatsfans verheugen. In de omringende dorpen zijn ze nog ijsbanen te vinden doch in Veendam zal men er tevergeefs één zoeken. Toch is dit niet altijd zo geweest. Ook Veendam kende zijn ijsbaan maar daar moeten we wel een fiks aantal jaren voor terug in de tijd. Het begin en ontstaan van de ijsbaan ligt 104 jaar terug.
In 1907 opperde een aantal vooruitstrevende fabrikanten en notabelen dat er in de gemeente Veendam een terrein zou moeten ontstaan dat geschikt was voor feesten, sport en sportuitvoeringen, tentoonstellingen etc. In 1905 bij het 250-jarig bestaan van Veendam had men ondervonden dat er binnen de gemeente geen geschikt terrein was voor het houden van grootse evenement zoals het Landhuishoudkundigcongres dat georganiseerd werd ter gelegenheid van het 250-jarig bestaan. Om dit soort evenementen te kunnen blijven organiseren werd gezocht naar een groot permanent terrein. Daartoe wordt in 1907 een aanzet gegeven voor de oprichting van de Maatschappij tot Exploitatie van Feest, Sport en Tentoonstellingsterreinen. Het terrein dat men op het oog heeft voor de realisatie is gelegen evenwijdig aan de Veenlusttuin richting het Beneden Westerdiep. Het terrein werd aan de oostzijde begrensd door de woningen aan het beneden Oosterdiep, aan de zuidzijde door de Veenlusttuin (huidige Promenade), aan westzijde door de woningen aan het Beneden Westerdiep en aan de noordzijde door de later aangelegde van Beresteijnstraat. In 1908 kreeg de Maatschappij van de gemeente het groene licht en werd overgegaan tot de aanleg van het omvangrijke terrein. Op het terrein was ook rekening gehouden met de aanleg van een ijsbaan. Door de omvang van het terrein was het mogelijk om langebaanwedstrijden te organiseren. Lang heeft deze mogelijkheid echter niet bestaan. De aanleg en ontwikkeling van het stratenplan en de aanleg van de Winkler Prinsstraat (nu Museumplein) betekende dat de Maatschappij een deel van het terrein moesten afstoten. Het deel tussen de Winkler Prinsstraat en het Beneden Westerdiep werd afgestoten (nu o.a. het cultuurcentrum vanBeresteyn). De inkorting van het terrein betekende ook het einde van de langebaanwedstrijden. Voortaan zouden alleen nog kortebaanwedstrijden georganiseerd worden iets dat later ook veelvuldig gebeurde.
Tot in de jaren zestig werden er in elke plaats wel kortebaanwedstrijden georganiseerd meestal om geldprijzen en er waren dan ook schaatsenrijders en rijdsters die in de wintermaanden een aardig bedrag bij elkaar wisten te klunen. Maar niet alleen de wedstrijdrijders profiteerden van de ijsbaan ook de Veendammer bevolking maakte er volop gebruik van. Het was een sociale ontmoetingplaats voor jong en oud.
Uitgaansgelegenheden zoals we die nu kennen voor de jeugd bestonden niet en afspreken via internet of je mobiel was science fiction. Op de ijsbaan bij maanlicht was het een uitgelezen moment om kennis te maken met je toekomstige geliefde. Bij de ijsbaan stond ook een koek en zopietent om de avond in stijl af te ronden.
Maar in de jaren zestig pakten zich donkere wolken samen boven het evenemententerrein. Er deed zich een nieuw landelijk fenomeen voor, winkelcentra. Ook aan Veendam ging dit fenomeen niet voorbij en er werden plannen gemaakt om op het vervallen gebied van de Veenlusttuin een modern winkelcentrum te realiseren. Met de bouw werd halverwege de jaren zestig begonnen. De heilige koe werd na de jaren vijftig algemeen bezit en zo'n ding moet je natuurlijk ook ergens kwijt.
Het drukker wordende verkeer dwong gemeenten om hun wegennet aan te passen maar ook om te zorgen dat mensen hun voertuig konden parkeren. Hiervoor was het voormalige evenemententerrein een prachtige locatie. Met de aanleg van het parkeerterrein achter de Promenade, dat in 1972 werd geopend, verdween niet alleen een ijsbaan maar ook een evenemententerrein waarop motorraces, grasbaanraces, wielerwedstrijden, sportuitvoeringen, tentoonstellingen, veekeuringen, draverijen, paardenraces etc werden gehouden.
Naast de sporthal, Sorghvliethal, was als alternatief voor het opgeofferde terrein een wielerbaan aangelegd met binnenin een grasveld. De bodem was uitgevoerd in leem waardoor een ondoorlaatbare laag moest ontstaan en men in de winter het middenterrein onder water kon zetten. In strenge winters zou hier dan een ijsbaan ontstaan die de oude baan moest vervangen. Maar de nieuwe baan miste de uitstraling, de gezelligheid, de geborgenheid, eigelijk was ze niet te vergelijken met de oud locatie in het centrum. Een succes werd het nooit meer. Strenge winters bleven in de jaren zeventig uit en bij nader inzien bleek de lemen bodem toch niet zo ondoordringbaar te zijn. In de jaren zeventig begon het Borgerswold uitstraling te krijgen en de vele waterpartijen lokten schaatsenrijders tot het maken van lange tochten. De baan bij de Sorghvliethal stierf een stille dood en is nu geheel verdwenen.
Een officiële ijsbaan kende Veendam niet meer en het zijn een aantal ondernemers die in het Borgerswold proberen een gezellige sfeer te creëren met het aanbieding van warme dranken en versnaperingen. Maar vooral ouderen zullen met weemoed terug denken aan de ijsbaan in het centrum waar het zo gezellig was.
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
