Tekst Hans van Noort

Bij mijn buurman hebben ze dit weekend 50 kippen dood gebeten… Ja, daar word je als kippenboer niet vrolijk van. Aanrijding met een ree, auto beschadigd, dier “voortvluchtig.” Gelukkig géén persoonlijke verwondingen, maar het had ook anders af kunnen lopen. Dit is de realiteit in het buitengebied – Wildervanksterdallen. Heleen Goosen doet aan schadebestrijding of zoals je wilt, ze jaagt. Een vrouw die jaagt! Dat is bijzonder!

“Mijn schoonvader jaagt al zijn hele leven,” vertelt Heleen. “Zijn jachthond, een Duitse Staande korthaar, ging dood. Hij vroeg ons: willen jullie geen jachthond nemen, want het wordt voor mij wat te belastend, gezien leeftijd en andere ongemakken. OK. Toen onze eigen hond, een Scheveningse herder (= vuilnisbakkenras), doodging hebben we een Duitse Staande Langhaar aangeschaft. Die vind ik mooier! Hiermee ben ik op cursus geweest. Eerst gehoorzaamheidscursus en daarna een opleiding voor de jacht - africhten. Erg leuk én we behaalden prima resultaten.
Dan gaat de jonge langhaar - Dayan - mee op jacht. Helaas géén succes, hij luistert niet. Schoonpapa vraagt: wil jij niet eens mee op jacht, want naar jou luistert hij wel, aldus geschiede.”
Heleen wordt enthousiast. Ze krijgt de smaak te pakken. Bovendien willen ze het jachtveld graag in eigen beheer houden. Dus besluit Heleen haar jachtdiploma te halen. Na een behoorlijk pittige cursus van een jaar met theorie en praktijk moet ze examen doen. Het theorie gedeelte bevat de onderdelen: watervogels, haarwild en andere kleine zoogdieren, veerwild en andere vogels, grote hoefdieren, dierziektes, ecologie, landbouw, faunaschade, jachtveldkennis en –beheer, wildbeheereenheden (WBE), wet- en regelgeving, gedragsregels, jachtmethodes en verzorging geschoten dieren, wapens en munitie en jachthonden. “Daar moet je het nodige van af weten.”
Praktische vaardigheden met hagelgeweer leert Heleen op het schietcentrum Vulpes Vulpes (= vos) in Nieuwe Pekela – Nieuwe Zuideraanleg. De jachtpraktijk en het omgaan met het kogelgeweer maakt Heleen zich eigen in Biddinghuizen. “Ook best lastig als je nog nooit een geweer in je handen hebt gehad!”
Het examen is in Biddinghuizen. Daar ligt ook een 100m schietbaan waar voorafgaande aan het examen drie oefendagen “jachtpraktijk” worden georganiseerd.
Na het behalen van het diploma moet je eerst met andere jagers het jachtveld in als gastjager. Bovendien moet je over een jachtveld beschikken om je jachtakte te kunnen krijgen.

Jachtgebied
De jachtvelden van de fam. Goosen vallen onder de wildbeheereenheid Meeden. Globaal genomen ligt dat gebied tussen de A7, N33, Pekela en Stadskanaal. Een clubje jagers heeft een kleiner deel hiervan in beheer, dat wordt begrensd door het A.G. Wildervanckkanaal, Wildervank, het Stadskanaal en de plaats Stadskanaal.
“De laatste jaren hebben we nauwelijks kunnen jagen. Hazen en fazanten zie je bijna niet meer in dit gebied. Wat we in het veld tegenkomen van dit wild laten we rustig lopen, anders houd je helemaal niets over. We richten ons voornamelijk op de schadebestrijding,” memoreert Heleen met een beetje spijt in haar stem. Dit houdt in dat we jagen op vossen en kraaien. Vossen brengen o.a. schade aan bij kippenboeren, maar ook in het veld. “Laatst vonden we bij een vossennest zelfs een aangevreten reekalf en een dode zwaan! Dit kalenderjaar hebben we twee volwassen en acht jongen geschoten, inclusief die ene bij de buurman in de kippenschuur!
Ook kraaien richten veel schade aan. Die pikken eerst de ogen van jonge hazen uit, waardoor ze een gemakkelijk prooi vormen voor deze zwarte rovers.”
Andere kleine zoog(roof)dieren als marters, bunzingen, wezels e.d. mogen niet bejaagd worden, dat zijn beschermde diersoorten, maar… ze richten ook heel veel schade aan!

Wapen
Nadat iemand zijn jachtdiploma heeft behaald en de beschikking heeft over een jachtveld kan hij/zij een wapenvergunning bij de politie aanvragen.
Het wapen, in dit geval het jachtgeweer, wordt dan geregistreerd. Thuis moet het wapen opgeborgen worden in een speciale wapenkluis, die verankerd/genageld moet zijn én natuurlijk afgesloten kan worden. Voor de munitie is een separate safe vereist. Jaarlijks vindt politiecontrole plaats! Na de aanslag in het winkelcentrum van Alphen aan den Rijn, een aantal jaren geleden, zijn de eisen en controles behoorlijk strenger geworden!
Om haar schietconditie en -vaardigheden op peil te houden probeert Heleen wekelijks te trainen op het schietcentrum te Nieuwe Pekela.
Ze heeft een eigen jachtgeweer, dat ook onderhouden moet worden. Schoonmaken en oliën behoren tot de gangbare onderhoudswerkzaamheden.
“Voor vrouwen zijn lichtere geweren in omloop. Maar aan het einde van de dag wordt ook deze steeds zwaarder,” glimlacht Heleen.
Hagel wordt veelal gebruikt voor veder- en klein wild en de kogel voor bijna alles wat groter is zoals reeën.

In de Flora- en Faunawet is vastgelegd wanneer en welke dieren bejaagd mogen worden. De provincie bepaald in overleg met de WBE’s het aantal reeën dat afgeschoten mag worden.
Zo mogen de reebokken in de zomer geschoten worden en de geiten vanaf januari t/m half maart. Dit in verband met de dracht.
Fazanten (haan) mogen van 15 oktober – 31 januari en de hennen tot 31 december. Wilde zwijnen en edelherten komen hier niet voor. De wilde ganzen mogen het jaarrond geschoten worden met een “dal” in het broedseizoen.
Jaarlijks vinden 6.300 geregistreerde aanrijdingen met groot wild plaats. Samen goed voor een materiele schade aan auto’s van maar liefst ca. € 16.000.000, =. En dan hebben we de personen die gewond raken of erger. Bij allen is wel bekend dat ganzen een probleem vormen op en in de nabijheid van vliegvelden. Aanvaringen van vliegtuigen met vogels en ganzen komt met grote regelmaat voor. Door allerlei maatregelen als bejagen, wegnemen van de eieren en het delen van kennis is dit aantal gelukkig dalende.
Twee maal per jaar voert de WBE een telling uit. Hieruit blijkt bijvoorbeeld dat rond de Wildervanksterdallen zich zo’n 60 reeën ophouden. Via het provinciale overleg wordt bepaald dat er dit jaar 8 geiten en 6 bokken neergelegd mogen worden. Wist je overigens dat er in de provincies Groningen en Drenthe samen ongeveer 10.000 reeën rondlopen! Dat er niet meer ongelukken gebeuren… De bijna ongelukken zijn praat voor verjaardagen!

Jachthond
Een jachthond moet aan verschillende eisen voldoen, waarvan luisteren er een is, zoals we hebben gezien… Ook moet de hond “zacht” in de bek zijn. Hij/zij mag het wild niet kapot bijten. Bij Heleen kregen ze een jonge kitten. Hond en kat moeten natuurlijk aan elkaar wennen. Op een gegeven moment liep Dayan met het jonge katje in zijn bek. Bij het commando “los” zette de hond voorzichtig het kitten weer neer. Gelukkig niets bezeert!

Buit
Met een kraai of vos kun je niet zoveel. Met een fazant, haas en ree is natuurlijk wel anders. Heleen heeft van haar schoonvader geleerd hoe ze moet het geschoten wild moet be- en verwerken én bereiden. Er bestaat geen duurzamer stukje vlees dan dit op je bord.

Er wordt geschoten in de Wildervanksterdallen.
Op de vredige Dallen zie je in het najaar of als het maïs van het land komt wel eens jagers. Weet dat beheren en bestrijden hun belangrijkste taak is…