Lezing: 'De Thermen in Heerlen: de resultaten van de restauratie en het nieuwe archeologische onderzoek' door Karen Jeneson

In het Veenkoloniaal Museum in Veendam verzorgt archeologe Karen Jeneson op woensdag 17 oktober een lezing over de Thermen in Heerlen. Jeneson onderzocht het Romeinse landschap op de lössgronden tussen de Maas en de Rijn. Een gebied waar vele Romeinse villa’s stonden, met grote landerijen die graan en andere producten produceerden voor de markt. Zij toont aan dat het traditionele beeld dat op villa's enkel de Romeinse elite woonde, moet worden bijgesteld. Het overgrote deel van het landschap bestond uit villa's. Dit betekent dat lang niet elke villa-eigenaar tot de elite moet worden gerekend.

In 1940/41 is het badhuis helemaal opgegraven. Met afmetingen van 50x50m, met honderden meters muurwerk en intacte vloeren, is het badhuis het best bewaarde Romeinse gebouw van Nederland. ‘Jongelui’, onder amateurarcheoloog Beckers, doen in 1940 het graafwerk. De jongens werden niet uitbetaald naar graafwerk, maar naar (munt)vondsten. Het zal dus geen verbazing wekken dat die eerste opgravingscampagne vooral munten en aardewerk heeft opgeleverd. Zodra duidelijk is geworden dat het gaat om een complete plattegrond van een Romeins badhuis, wordt archeoloog A.E. van Giffen naar Heerlen gestuurd. Vanaf eind 1940 doet hij mee aan de opgraving. Dit zeer tegen de zin van Beckers, die eigenlijk de leiding niet wil afstaan. Van Giffen weigert op zijn beurt om onder leiding van Beckers te werken. 

In 1977 opende het Thermenmuseum haar deuren, met als topstuk het badhuis. Helaas bleek in 2013 dat het slecht gesteld was met dit nationale monument. Bovendien bleek dat de interpretaties van de resten op sommige punten twijfelachtig waren, en dat er nog een heleboel archeologisch materiaal op nadere uitwerking wachtte. In de lezing staat het grootschalige onderzoeks- en restauratieproject centraal dat in 2016 in Heerlen van start is gegaan en dat momenteel in de afrondende fase is. Jeneson toont de resultaten van het nieuwe archeologische onderzoek en van de ingrijpende restauratie, waarbij ook al een aantal van de opzienbarende nieuwe conclusies over het badhuis aan bod komen.

Karen Jeneson studeerde provinciaal-Romeinse archeologie aan de VU in Amsterdam. In 2013 promoveerde zij op haar proefschrift over het Romeinse villalandschap tussen Tongeren en Keulen. Sinds 2010 is zij werkzaam als conservator van het Thermenmuseum in Heerlen.

Woensdagavond 17 oktober
Aanvang 20.00 uur (inloop vanaf 19.30 uur)